Dotacje na innowacje: Podsumowanie XXX Poligraficznych Konfrontacji

Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią 99,8 proc. wszystkich firm w Polsce i to właśnie ta grupa podmiotów może liczyć na znaczące wsparcie ze środków unijnych na lata 2014-2020. Do tych właśnie przedsiębiorstw skierowane były głównie XXX POLIGRAFICZNE KONFRONTACJE pod tytułem DOTACJE NA INNOWACJE W POLIGRAFII 2014-2020, zorganizowane przez Stowarzyszenie Absolwentów Instytutu Poligrafii PW.

Zaprezentowane zostały nie tylko aktualne informacje o możliwościach pozyskania dofinansowania dla sektora MŚP - ze szczególnym uwzględnieniem branży poligraficznej i produkcji opakowań, ale również dyskutowano jak od strony praktycznej sprostać wysokim wymaganiom nowej perspektywy unijnej. Współorganizatorem jubileuszowych Konfrontacji był Integrator Systemów Poligraficznych Sp. z o.o., a partnerem naukowym: Zakład Technologii Poligraficznych Instytutu Mechaniki i Poligrafii WIP Politechniki Warszawskiej.

Na Konfrontacje, które odbyły się 29 stycznia 2015 roku w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie przybyli licznie przedstawiciele firm z branży poligraficznej i produkcji opakowań, jak również reprezentanci świata nauki, centrów badawczo-rozwojowych, organizacji branżowych i instytucji otoczenia biznesu.

Spotkanie otworzył, uczestników i gości przywitał Andrzej Żurkiewicz, prezes Stowarzyszenia. Po nim, głos zabrał moderator obecnych Konfrontacji Paweł Szarubka, członek SAIP PW. Nakreślił on zakres Konfrontacji i przedstawił prelegentów.

Jako pierwsza wystąpiła Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju, Pani Iwona Wendel. Potwierdziła, że przedsiębiorcy, obok samorządów, pozostaną największymi beneficjentami funduszy unijnych w nowej perspektywie. Jako, że znaczna część środków dostępnych dla firm zostanie przeznaczonych na innowacje i prace badawczo-rozwojowe, wiceszefowa MIR podkreśliła konieczność wyboru konkretnych obszarów, do których trafią te fundusze.

„Zainwestujemy je w dziedziny, które pozwolą Polsce i województwom rozwinąć tkwiący w nich potencjał. Na poziomie krajowym wyznaczono 19 takich obszarów. Poza tym każde z województw wskazało własne” – poinformowała Pani Wiceminister. Te dziedziny to inteligentne specjalizacje. Na poziomie krajowym wskazano je w Programie Rozwoju Przedsiębiorstw do 2020 r. Zawierają się w 5 działach: zdrowe społeczeństwo, biogospodarka rolno-spożywcza, leśno-drzewna i środowiskowa, zrównoważona energetyka, surowce naturalne i gospodarka odpadami oraz innowacyjne technologie i procesy przemysłowe. Ponadto każde województw wyznacza też swoje obszary (w zależności od regionu od 3 do 9), w które chce intensywnie inwestować.

Pani Wiceminister podkreśliła, że definiowanie inteligentnych specjalizacji to proces, który wciąż trwa, a nie pojedyncza decyzja. „W przyszłości mogą pojawić się nowe dziedziny, w które będzie warto zainwestować” – powiedziała. Zaznaczyła również, że ten nowy sposób myślenia o rozwoju ma sprawić, że w Polsce powstaną przełomowe innowacje. „Mówimy o innowacjach, które będą wynikać z potencjału naszych naukowców i zostaną skomercjalizowane w polskiej gospodarce” – podkreśliła Pani Minister.

Po Wiceminister Iwonie Wendel głos zabrała mgr Anita Wesołowska - Zastępca Dyrektora Departamentu Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, która przedstawiła szczegóły Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Zadaniem tego Programu jest podniesienie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez: wsparcie przedsiębiorstw w działalności badawczo-rozwojowej, zwiększenie nakładów prywatnych na działalność w sektorze badań i rozwoju, podniesienie jakości i interdyscyplinarności badań naukowych, a także zwiększenie stopnia ich komercjalizacji.

Dyrektor Anita Wesołowska podkreśliła, że Inteligentny Rozwój ma wspierać cały proces powstawania innowacji: od fazy tworzenia się pomysłu, poprzez etap prac badawczo-rozwojowych, przygotowanie prototypu, aż po komercjalizację wyników badań. Pani Dyrektor omówiła także szczegóły działań skierowanych do przedsiębiorców m.in. wsparcie przedsiębiorstw przez fundusze venture capital, sieci aniołów biznesu, fundusze kapitału zalążkowego, projekty B+R inicjowane przez firmy lub jednostki naukowe, bon na innowacje, otwarte innowacje, wsparcie B+R z udziałem funduszy kapitałowych, sektorowe programy B+R, wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw, wsparcie wdrożeń wyników prac B+R, fundusz gwarancyjny dla wsparcia innowacyjnych przedsiębiorstw, kredyt na innowacje technologiczne, wsparcie promocji oraz internacjonalizacji innowacyjnych przedsiębiorstw, wsparcie ochrony własności przemysłowej przedsiębiorstw, internacjonalizacje Krajowych Klastrów Kluczowych. Zaskoczeniem było m.in. wyłączenie dofinansowań na inicjatywy klastrowe, które nie otrzymały akceptacji Komisji Europejskiej w toku negocjacji.

W trakcie sesji pytań przeprowadzono dyskusję m.in. nad systemem oceny projektów. W Ministerstwie trwają prace nie tylko nad powszechnym wprowadzeniem Paneli Eksperckich, ale również wizyt monitorujących w firmach wnioskodawców już na etapie aplikowania o unijne środki. Gorąca dyskusja dotyczyła także wyłonienia ekspertów branżowych, którzy będą odpowiedzialni za merytoryczną ocenę projektów innowacyjnych w branży poligraficznej i produkcji opakowań.

Następnie głos zabrała mgr Marta Leśniak - Zastępca Dyrektora Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju, która przedstawiła niezwykle ważną rolę Regionalnych Programów Operacyjnych.

„W latach 2014-2020 na realizację 16 Regionalnych Programów Operacyjnych przeznaczono 31,3 mld euro środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego” - poinformowała Dyrektor Marta Leśniak. Szacuje się, że dla firm przeznaczona zostanie kwota w wysokości ponad 7 mld euro środków unijnych. RPO będą realizowały działania zwiększające konkurencyjność przedsiębiorstw, poprzez inwestycje oraz rozwój kadr i kompetencji, a także wzmacniały regionalne inteligentne specjalizacje, głównie w zakresie innowacji oraz prac B+R.

Pani Dyrektor przedstawiła także informacje w zakresie planowanych działań oraz warunków otrzymania wsparcia przez przedsiębiorców w ramach RPO 2014-2020, a także zmiany w stosunku do działań z perspektywy 2007-2013. Szczególnie ważne jest wskazanie siedmiu województw, które jako pierwsze zakończyły negocjacje z Komisją Europejską. Województwa te to: dolnośląskie, śląskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, opolskie i wielkopolskie. To właśnie w tych województwach zostaną uruchomione pierwsze konkursy dla firm.

Kolejny wykład poprowadziła mgr Paulina Zadura-Lichota - Dyrektor Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. W okresie 2014–2020 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości będzie uczestniczyła w realizacji trzech programów operacyjnych: „Inteligentny rozwój" (zastąpi „Innowacyjną gospodarkę"), „Polska Wschodnia" (obejmujący województwa lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie) oraz „Wiedza, edukacja, rozwój".

Dyrektor Paulina Zadura-Lichota poinformowała, że PARP w latach 2007-2013 zawarło z beneficjentami 16,8 tys. umów o dofinansowanie, a udzielone wsparcie przekroczyło 35,7 mld zł. Najważniejszym programem mijającej perspektywy był oczywiście Program Operacyjny Inteligentny Rozwój w ramach, którego wsparcie otrzymało 15,4 tys. wnioskodawców na łączną kwotę 22,47 mld zł. Wsparcie było także udzielane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (10,57 mld zł wsparcia dla 296 wnioskodawców) oraz Program Kapitał Ludzki, w ramach którego wsparto 1058 beneficjentów na łączną kwotę 2,65 mld zł. Natomiast w latach 2014-2020 PARP będzie odpowiedzialny w głównej mierze za realizację II i III osi Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Dyrektor Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności przedstawiła szczegóły planowanych działań i konkursów zaznaczając jednocześnie, że nadal trwają negocjacje z Komisją Europejską, Ministerstwem Gospodarki oraz Ministerstwem Infrastruktury i Rozwoju.

Wśród zaprezentowanych szczegółów największą uwagę wzbudził program „Badania na rynek”. Wsparcie będzie udzielane na działania inwestycyjne związane z wdrożeniem wyników własnych, bądź zakupionych prac B+R, w uzasadnionych przypadkach także na prace rozwojowe związane z dostosowaniem posiadanej technologii i niezbędne do realizacji wdrożenia. Minimalna wartość dofinansowania to 4 mln zł, a maksymalna 20 mln zł. Ogłoszenie konkursu jest planowane w sierpniu 2015 roku. Oprócz tego, szczegółowo omówiła planowane do ogłoszenia konkursy w ramach działań: Wsparcie Ochrony Własności Przemysłowej, Bony na Innowacje, Rozwój Innowacyjnych Usług dla Biznesu, Internacjonalizacja Klastrów, INNO_LAB, Polskie Mosty Technologiczne, Wsparcie Promocji oraz Internacjonalizacja Innowacyjnych Przedsiębiorstw, STARTER – akceleracja nowopowstałych przedsiębiorstw, BIZ_NEST – syndykaty, Fundusz Innowacji oraz 4Stock.

Dyrektor Paulina Zadura-Lichota omówiła także Program Operacyjny Polska Wschodnia 2014-2020, którego celem jest wzrost konkurencyjności i innowacyjności makroregionu Polski Wschodniej. „Program będzie się koncentrował na wspieraniu tych działań, które sprzyjając rozwojowi, zmianom strukturalnym i wzrostowi konkurencyjności Polski Wschodniej odnoszą się do ponadregionalnych problemów i potencjałów” – poinformowała Pani Dyrektor. W kolejnym punkcie programu omówiła rolę PARP-u w ramach wdrożenia Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER). PARP będzie wspierał rozwój przedsiębiorczości i te działania w zakresie wiedzy, edukacji i rozwoju, które będą wpływały na zakładanie i umacnianie działalności przedsiębiorstw. Zmienią się natomiast sposoby, mechanizm i warunki wspierania osób i przedsiębiorstw ze środków europejskich w zakresie rozwoju kapitału ludzkiego. Wsparcie zostanie ograniczone do sektora MSP, zapewnione zostaną jednolite standardy świadczenia usług na rzecz tego sektora i będą to wyłącznie usługi doradcze i szkoleniowe. W PO WER, PARP będzie skupiał się na tworzeniu i rozwijaniu ram instytucjonalnych wsparcia poprzez: Rejestr Usług Rozwojowych, Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji oraz Rady ds. kompetencji.

Kolejne wystąpienie pod tytułem „Wsparcie oferowane przez BGK w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój” rozpoczęła mgr Magdalena Kasprzak - Ekspert w Departamencie Programów Europejskich Banku Gospodarstwa Krajowego. BGK w latach 2014-2020 będzie odpowiedzialny za realizację Kredytu na innowacje technologiczne – stanowiącego kontynuację Kredytu Technologicznego, Funduszu Gwarancyjnego oraz Funduszu Funduszy Venture Capital.

W ramach Funduszu Funduszy Venture Capital wsparcie otrzymają mikro, małe i średnie firmy będące we wczesnych etapach rozwoju oraz w fazach wzrostu poprzez rozwój rynku kapitału podwyższonego ryzyka, który wypełni lukę w finansowaniu przedsiębiorstw innowacyjnych i ryzykownych.

Natomiast Fundusz Gwarancyjny ma za zadanie ułatwić pozyskanie finansowania zewnętrznego na projekty polegające na wdrożeniu innowacji wynikających z prac badawczo-rozwojowych. Gwarancje pokryją ryzyko kredytowe do wysokości 80 proc. Maksymalna kwota udzielonej gwarancji to 5,5 mln zł w procedurze uproszonej oraz 50 mln zł w trybie indywidualnym. Gwarancje zostaną udzielone bez prowizji. Jednak najbardziej interesujące były informacje na temat „Kredytu na innowacje technologiczne”, który będzie kontynuacją hitu dotacyjnego ostatnich lat o nazwie „Kredyt Technologiczny”.

Nowością będzie m.in. wzrost maksymalnej dotacji do 6 mln zł oraz ocena technologii dokonywana przez zewnętrznych ekspertów branżowych. Ważną zmianą będzie także wprowadzenie trybu konkursu zamkniętego i kryteriów punktów, które mają ułatwić procedury dostępu do dofinansowania.

Kolejny, bardzo interesujący wykład poprowadziła Prezes Zarządu Instytutu Wzornictwa Przemysłowego Pani mgr Bożena Gargas. Poświęcony był zagadnieniom ogromnej roli wzornictwa przemysłowego w rozwoju innowacyjnych produktów ze szczególnym uwzględnieniem branży poligraficznej i produkcji opakowań. Opakowanie to obszar styku i współpracy poligrafii i wzornictwa. Złożona rola opakowania, jako narzędzia marketingowego, ochrony produktu i sposobu komunikacji z użytkownikiem wymaga świadomego podejścia projektowego. „O jego sukcesie rynkowym może zdecydować zarówno innowacyjne rozwiązanie funkcjonalne, jak i odpowiedni dobór kolorystyki” – przypomniała Prezes Bożena Gargas.

Instytut Wzornictwa Przemysłowego posiada ponad 60-letnie doświadczenie w upowszechnianiu i zarządzaniu wzornictwem oraz rozwojem nowych innowacyjnych produktów. Jest jedyną w kraju instytucją o statusie jednostki naukowej oraz Centrum Badawczo - Rozwojowego, zajmującą się systemowo wzornictwem i prowadzącą działalność na rzecz poprawy – poprzez stosowanie wzornictwa – innowacyjności i konkurencyjności polskich przedsiębiorstw. Dyrektor Instytutu podczas swojego wystąpienia przedstawiła także najnowsze zmiany w sposobie projektowania opakowań, stanowiące wyzwanie dla przemysłu poligraficznego, jak również innowacyjne przykłady opakowań będących efektem współpracy wzornictwa i poligrafii.

Następne wystąpienie poprowadził Paweł Szarubka - Dyrektor Działu Funduszy Europejskich w firmie Integrator Systemów Poligraficznych Sp. z o.o. Przypomniał, że Polska a w szczególności polski przemysł poligraficzny i opakowaniowy ma pełne podstawy ku temu, aby stać się za kilka lat liderem innowacyjnej Europy. Bardzo ważne jest, aby odpowiednio zaplanować ten rozwój i skorzystać z wszystkich możliwych narzędzi i środków by ten cel osiągnąć. Wiele firm planując swój rozwój i chcąc nieustannie podnosić swoją konkurencyjność zastanawia się nad formami finansowania, a także możliwościami ubiegania się o wsparcie ze środków unijnych. Paweł Szarubka szczegółowo omówił najważniejsze zmiany w zasadach udzielania dotacji unijnych dla przedsiębiorców, z uwzględnieniem specyfiki branży poligraficznej i produkcji opakowań, strategię prac przygotowawczych w zakresie planowanych projektów inwestycyjnych i zaprezentował na bazie swoich doświadczeń, najważniejsze elementy decydujące o sukcesie projektów w latach 2014-2020.

„Pieniądze z nowej unijnej perspektywy będą budować konkurencyjność polskiej branży poligraficznej i produkcji opakowań głównie poprzez innowacje, które mają powstawać dzięki współpracy przedsiębiorców i naukowców” – zaznaczył Paweł Szarubka. Podczas wystąpienia omówił także wiele praktycznych rad w zakresie procesu kreowania innowacji, przygotowania koncepcji projektu zarówno od strony technologii, jak też uwzględniającej założenia finansowe. Przedstawił także niezwykle istotne aspekty odpowiedniego doboru wskaźników pod kątem sprawozdawczości i kontroli unijnych projektów, oraz omówił najważniejsze pułapki biurokratyczne czyhające na etapie przygotowania i rozliczania projektu unijnego.

Kolejne, bardzo ciekawe wystąpienie pod tytułem NAUKA i BIZNES – WSPÓŁPRACA KLUCZEM DO SUKCESU zaprezentowała dr inż. Svitlana Khadzhynova - Zastępca Dyrektora ds. Kształcenia Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej. Mówiła m.in. o dużym potencjale Instytutu, nie tylko w obszarze edukacyjnym, ale przede wszystkim w zakresie prowadzenia badań i prac rozwojowych dla branży poligraficznej i produkcji opakowań. Instytut dysponuje aparaturą do badań podstawowych i technologicznych całego procesu wytwórczego: od przerobu surowca do zadrukowania gotowego produktu. Instytut w latach 2010-2014 wykonał ponad 130 opracowań opinii, dotyczących innowacyjności projektów inwestycyjnych w przemyśle poligraficznym, ponad 20 prac badawczo-rozwojowych na zamówienie przemysłu, 8 opracowań stwierdzających wdrożenie nowej technologii w przemyśle, w ramach środków z UE oraz szereg ekspertyz wykonywanych na rzecz przemysłu. Instytut podpisał także kilkadziesiąt umów o współpracy z zakładami przemysłu poligraficznego, związanych z wdrażaniem innowacyjnych technologii i optymalnym wykorzystaniem maszyn, oraz wsparciem w zakresie kształcenia studentów.

Ostatnie, ale niezwykle interesujące wystąpienie miał przedstawiciel Centralnego Ośrodka Badawczo - Rozwojowego Przemysłu Poligraficznego, mgr inż. Bernard Jóźwiak. „Prace badawczo-rozwojowe i wdrażanie ich wyników w działalności przedsiębiorstw – to jeden z najistotniejszych obszarów, w który zostaną zainwestowane fundusze europejskie na lata 2014-2020” – przypomniał Bernard Jóźwiak. Podczas wystąpienia zostały zaprezentowane możliwości Centralnego Ośrodka Badawczo–Rozwojowego Przemysłu Poligraficznego w zakresie projektowania rozwiązań innowacyjnych, współpracy badawczo-rozwojowej i wdrożeniowej. Co najważniejsze został zaprezentowany szereg przykładów zrealizowanych już projektów które pokazały ogromny potencjał COBRPP w realizacji innowacyjnych i nowatorskich projektów w branży poligraficznej i produkcji opakowań.

Konferencja odbyła się w dniu 29 stycznia 2015 r. w Warszawie, a jej kolejne edycje będą organizowane cyklicznie z częstotliwością uzależnioną od zmieniających się dynamicznie warunków i informacji w obszarze Funduszy Unijnych na lata 2014-2020.

Uczestnikom dziękujemy za duże zainteresowanie tematem Konfrontacji i liczne przybycie, a prelegentom za merytoryczne i bardzo interesujące wystąpienia.

Paweł Szarubka

Wydarzenie objęte było patronatem medialnym Signs.pl.