Fotografie w bankach zdjęć: jak duży plik jest mi potrzebny?

Do komputerowego zapisu obrazów cyfrowych stosuje się dwa podstawowe rodzaje grafiki: wektorową oraz rastrową (bitmapa). Obrazy wektorowe są zapisywane za pomocą figur geometrycznych (takich jak odcinki, krzywe, wielokąty, okręgi) oraz współrzędnych. Obrazy rastrowe składają się z małych kwadratów, zwanych pikselami. Gdy na danej powierzchni zostanie umieszczonych tak wiele pikseli, że przestajemy dostrzegać ich krawędzie, widzimy obraz o jakości fotograficznej.

Zaletą grafiki wektorowej jest niewątpliwie możliwość nieograniczonego skalowania (powiększania i pomniejszania) obrazu. Nie zapewnia ona jednak w łatwy sposób efektu fotorealistycznego, dlatego jest stosowana głównie do sporządzania rysunków (w tym np. komiksów), schematów, znaków, map czy planów. Fotografia pokochała natomiast grafikę rastrową, ponieważ odpowiednie zagęszczenie pikseli pozwala na uzyskanie wspaniałych, realistycznie wyglądających obrazów, których jakość wzrasta wraz z liczbą pikseli umieszczonych na danej powierzchni.

Przykłady grafiki wektorowej, wykonanej w postaci zbioru figur geometrycznych. Obrazy takie można dowolnie powiększać. Grafiki pochodzą z banku zdjęć Photogenica.

Cyfrowe aparaty fotograficzne zapisują zdjęcia przy użyciu grafiki rastrowej, a więc obrazy oferowane przez banki zdjęć są najczęściej zapisane za jej pomocą, przy zastosowaniu najpopularniejszych formatów zapisu: JPG lub TIF. Gdy dla danego obrazu oferowany jest również format wektorowy, jest to zazwyczaj wyraźnie zaznaczone poprzez określenie go jako „dowolnie skalowalny” lub jako „wektor”. Najpopularniejszy obecnie format zapisu grafiki wektorowej to EPS, stosowany jest również format CDR (programu Corel Draw). Obrazy wektorowe można stosunkowo łatwo przetwarzać na rastrowe (w procesie zwanym rasteryzacją), natomiast konwersja odwrotna (wektoryzacja) jest dosyć trudna i czasami nie daje satysfakcjonujących efektów z powodu trudności zidentyfikowania krawędzi kształtów przez programy komputerowe.

Przykład grafiki rastrowej wykorzystywanej powszechnie w cyfrowych aparatach fotograficznych. Przy odpowiednim zagęszczeniu pikseli uzyskiwany jest realistyczny obraz. Im więcej pikseli, tym więcej szczegółów oraz łagodniejsze przejścia tonalne (przykład A).
Powiększając grafikę rastrową, zauważamy strukturę obrazu w postaci kwadratowych pikseli (przykład B).

Jak już wiemy grafika wektorowa może być dowolnie skalowalna, zatem przy zakupie nie istnieje problem wyboru wielkości pliku. W przypadku grafiki rastrowej jest nieco trudniej, należy się bowiem zastanowić, w jaki sposób zakupiony obraz będzie wykorzystywany, w szczególności czy będzie zamieszczany w urządzeniach elektronicznych czy też drukowany.  Tutaj z pomocą przychodzą wymiary podawane w opisach oferowanych plików. Najprostszym i najbardziej wiarygodnym parametrem jest rozmiar w pikselach. Informuje on, z ilu pikseli składa się obraz, przy czym najczęściej podaje się szerokość i wysokość obrazu, np. 400 x 300 pikseli (px).

Kupując zdjęcia do wykorzystań elektronicznych (np. do zamieszczenia w Internecie) wystarczy pamiętać, że większość osób wyświetla strony internetowe przy ustawieniach ekranu około 1200x800 pikseli. Plik o takich wymiarach będzie wyglądał doskonale, nawet jeśli zostanie wyświetlony na całym ekranie. Może zatem świetnie pełnić rolę np. wygaszacza ekranu czy tapety. W praktyce, zdjęcia zajmują jedynie fragment strony internetowej, stosuje się więc pliki o wymiarach nie większych niż 400 pikseli, lub nawet o wymiarach poniżej 100 pikseli, szczególnie w przypadku, gdy dany serwis przeznaczony jest do wyświetlania na niewielkich urządzeniach mobilnych, np. tabletach czy smartfonach.

W przypadku, gdy zdjęcia mają być wykorzystane w druku, należy wybrać większe pliki. Ponieważ drukarnie często posługują się terminem „rozdzielczość”, warto się z nim zapoznać. Otóż rozdzielczość odnosi się do liczby pikseli umieszczonych na danym odcinku; mówimy, że obraz ma rozdzielczość 300 ppi (pixels per inch czyli pikseli na cal), jeśli w każdym calu obrazu znajduje się 300 pikseli. Przykładowo, obraz o wielkości kartki papieru A4 (około 11 x 8 cala), będzie miał - przy rozdzielczości 300 ppi - rozmiar 3300 x 2400 pikseli. Aby uzyskać doskonały wydruk na offsetowej maszynie drukarskiej można założyć, że obraz powinien mieć rozdzielczość 300 ppi oraz taki rozmiar, w jakim będzie on widniał na finalnym wydruku. Na przykład, dla wydruku w formacie A3, rozmiar obrazu powinien wynosić około A3 przy 300 ppi, czyli około 5000 x 3500 pikseli.

Przykład informacji o parametrach dostępnych plików w banku zdjęć Photogenica. Podane są wymiary w pikselach, wymiary w centymetrach przy danej rozdzielczości (72 lub 300 ppi) oraz format zapisu pliku. Obraz ten oferowany jest zarówno w postaci grafiki rastrowej (pliki JPG w różnych wielkościach), jak również w postaci grafiki wektorowej (plik EPS, dowolnie skalowalny).

Wydruki wielkoformatowe, oglądane z większych odległości (np. billboardy, duże dekoracje), drukuje się w rozdzielczości około 100 ppi. W każdym przypadku warto skonsultować się z drukarnią przed zakupem pliku, pamiętając, że zakup nieco większego pliku może oszczędzić kłopotów z jakością wydruku.

Przykład informacji o parametrach dostępnych plików w banku zdjęć FotoChannels. Podane są wymiary w pikselach, wymiary arkusza w standardzie DIN przy danej rozdzielczości (72 lub 300 ppi).

W sytuacji, gdy nie można kupić większego pliku, z pomocą może przyjść interpolacja, czyli powiększenie obrazu poprzez dodanie nowych pikseli. Kolor nowych pikseli jest obliczany na podstawie istniejących pikseli sąsiadujących. Musimy pamiętać, że proces interpolacji nie potrafi wytworzyć dodatkowych szczegółów obrazu, tworzy on jedynie nowe, sztuczne piksele. Niemniej jednak, zastosowana z umiarem interpolacja może w niektórych przypadkach poprawić wizualną jakość wydruku, jeśli nie dysponujemy plikiem o wystarczająco dużych wymiarach. Większość programów komputerowych służących do obróbki grafiki rastrowej posiada wbudowane funkcje interpolacji. Istnieją również specjalistyczne programy do interpolacji bazujące na zaawansowanych algorytmach matematycznych, które niwelują niektóre skutki uboczne interpolacji, na przykład utratę ostrości poprzez stosowne wyostrzenie finalnego obrazu. 

O ile interpolacyjne powiększanie degraduje jakość obrazu w stopniu zależnym od skali powiększenia, o tyle proces odwrotny, czyli pomniejszenie obrazu poprzez usunięcie niektórych pikseli jest łatwiejsze do przeprowadzenia i zazwyczaj wizualna jakość obrazu nie ulega pogorszeniu. Pomniejszanie obrazu może się przydać, gdy zakupiono plik w wielkości do druku, a pojawia się potrzeba wykorzystania zdjęcia również w Internecie. Zmniejszenie liczby pikseli w obrazie redukuje ilość miejsca zajmowanego przez plik na dysku komputera, co pozwala na optymalizację ciężaru całej strony internetowej i jej szybsze ładowanie przez przeglądarki. Oczywiście zawsze można nabyć to samo zdjęcie ponownie, pobierając mniejszy plik, co - zważywszy na niskie ceny małych plików – może okazać się tańsze od kosztów przetwarzania w sytuacji, gdy musimy tę czynność zlecić studiu graficznemu.

Warto zauważyć, że ilość miejsca zajmowanego przez obraz na dysku komputera, mierzona w kilobajtach lub w megabajtach, zależy nie tylko od łącznej liczby pikseli składającej się na obraz, lecz również - w istotny sposób - od zastosowanego sposobu kompresji. W branży fotograficznej dominuje obecnie standard kompresji JPEG, a pliki zapisane przy użyciu algorytmu JPEG mają rozszerzenie JPG. W opisach obrazów banki zdjęć podają często rozmiar plików w megabajtach (MB), który odnosi się do rozmiaru po dekompresji (czyli po zamianie formatu JPG na format nieskompresowany, na przykład TIF). Powoduje to, że wielkość pobranego z banku zdjęć pliku JPG - którą wskazuje komputer - jest dużo mniejsza niż wskazana w opisie. Aby sprawdzić zgodność opisu z wielkością pobranego pliku, należy dokonać jego dekompresji, czyli otworzyć go w programie do obróbki grafiki rastrowej, a następnie zapisać w formacie nieskompresowanym. Wielkość pliku o wymiarach A3, 300 ppi (czyli około 5000x3500 pikseli) zawiera się zazwyczaj w przedziale 30-60 MB (plik nieskompresowany), oraz w przedziale 3-10 MB (plik skompresowany algorytmem JPEG).

Dla większości obrazów, największe z plików oferowanych przez profesjonalne banki zdjęć zapisane są w rozmiarze A3 (42 x 29,7 cm) przy rozdzielczości 300 dpi, co oznacza około 5000 x 3500 pikseli. Zakładając, że zdjęcie zostało wykonane prawidłowo z punktu widzenia ostrości i ekspozycji, plik o takich wymiarach zapewni doskonałą jakość na niemal wszystkich wydrukach, nawet tych wielkoformatowych. Jeśli nie jesteśmy pewni jakie będzie przyszłe wykorzystanie kupowanej fotografii czy grafiki, warto rozważyć zakup największego z oferowanych plików, co w przyszłości zapewni możliwość elastycznego wykorzystania obrazu dla różnych celów.

Dariusz Firszt
Prezes Zarządu FotoChannels Sp. z o.o.
https://www.linkedin.com/company/fotochannels-com