Biznes na rzecz jakości życia w mieście: transport, dostępność, przestrzeń miejska

W 2020 roku przypada 5. rocznica ogłoszenia Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Z tej okazji Forum Odpowiedzialnego Biznesu rozpoczęło kampanię informacyjną poświęconą założeniom Agendy 2030. Kampania jest elementem, organizowanych w formule online (5-9 października 2020 r.), 8. Targów CSR. Najnowsza edycja tego największego w Polsce wydarzenia poświęconego zagadnieniom CSR i zrównoważonego rozwoju będzie okazją do m.in. podsumowania 5 lat realizacji założeń Agendy 2030. W ramach prowadzonej kampanii informacyjnej prezentowany jest cel 11., odnoszący się do tematu zrównoważonych miast oraz dostępności.

Rola miast

Miasta zajmują zaledwie 3% obszaru Ziemi (dane ONZ), jednocześnie generując 85% światowego PKB, zużywając przy tym 60-80% energii (dane z raportu WWF, „GOZ gospodarka o obiegu zamkniętym”) i wytwarzając 75% emitowanego przez człowieka dwutlenku węgla. Są ośrodkami, w których rozwija się przemysł, technika, nauka, kultura i sztuka. Wzrost znaczenia aglomeracji miejskich nierozłącznie związany jest z rozkwitem społeczeństwa i ekonomii. Na ich terenie żyje aż 3,5 miliarda osób. To połowa wszystkich mieszkańców Ziemi. Jak wynika z danych ONZ,  liczba ludzi zamieszkujących miasta wzrośnie do 5 miliardów w 2030 roku. Miasta odgrywają więc istotną rolę w budowaniu zrównoważonego rozwoju. Poświęcony im został 11. cel Agendy 2030: „Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi i zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu”.

Rys. 1. Liczba ludności w miastach i na obszarach wiejskich w skali globalnej, lata 1960-2017 / Źródło: https://ourworldindata.org/urbanization

Miasta stanowią epicentrum zarówno życia społecznego, jak i ekonomicznego. Z tego względu należy podejmować dyskusję na temat kondycji miast i angażować w działania na rzecz ich rozwoju, ponieważ to tutaj właśnie w życie wcielane będą kluczowe decyzje, które warunkować będą przyszłość kolejnych pokoleń. Fundacja Veolia Polska (wystawca, organizator panelu 8. Targów CSR online) zainicjowała praktykę Miejskie Klimaty. We współpracy z Pracownią Miejską wyposaża samorządy i mieszkańców w wiedzę i narzędzia niezbędne do efektywnej współpracy w obszarze ograniczenia negatywnego wpływu zmian klimatycznych oraz stwarza warunki i merytoryczne podstawy do realizacji międzysektorowych działań podnoszących gotowość miast na konsekwencje zmian klimatu.

Przestrzeń miejska

Zyskujące na sile zjawisko migracji do miast pociąga za sobą szereg nowych wyzwań dla władz samorządowych. Jak tworzyć nowe miejsca pracy bez nadmiernej eksploatacji zasobów ziemi i dążyć do zrównoważonego rozwoju miast? Jak poradzić sobie z przeludnieniem, brakiem funduszy, odpowiedniego budownictwa mieszkaniowego czy gwałtowną urbanizacją? Jak zwiększyć dostęp wszystkich mieszkańców do terenów zielonych? Z raportu Europejskiej Agencji Środowiska wynika, że w Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza rocznie umiera ponad 40 tys. osób. Konieczne jest więc poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jak zmniejszyć negatywny wpływ miast na zdrowie człowieka.

Powyższe wyzwania znalazły odzwierciedlenie w zadaniach, określonych przez ONZ dla 11. SDG:

• [11.6] „Do 2030 roku obniżyć niekorzystny wskaźnik negatywnego oddziaływania miasta na środowisko per capita, zwracając szczególną uwagę na jakość powietrza oraz gospodarowanie odpadami komunalnymi i innymi zanieczyszczeniami.”
• [11.7] „Do 2030 roku zapewnić łatwy i powszechny dostęp do bezpiecznych i inkluzyjnych terenów zielonych i przestrzeni publicznej, szczególnie kobietom, dzieciom, osobom starszym i osobom z niepełnosprawnością.”

Zobowiązania te mogą zostać osiągnięte poprzez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów, odpowiednie gospodarowanie odpadami i ograniczenie poziomu zanieczyszczeń. Jest to szczególnie ważne, gdyż problemy wynikające z nieprawidłowego zarządzania tymi zagadnieniami nieproporcjonalnie dotykają grup społecznych osiągających niższe dochody, negatywnie wpływając na warunki ich życia i stan zdrowia.

Transport

Elementem koniecznym dla sprawnego funkcjonowania aglomeracji miejskich jest transport. Mimo że dla wielu osób dostęp do niego jest czymś oczywistym, to wykluczenie transportowe znacząco obniża jakość życia. Budowa zrównoważonego świata wymaga zapewnienia ogólnodostępnego transportu publicznego i bezpieczeństwa na drogach. Do tematu odnosi się następujące zadanie, określone w Agendzie 2030 [11.2]:

• „Do 2030 roku zapewnić wszystkim ludziom dostęp do bezpiecznych, przystępnych cenowo i trwałych systemów transportu, podnieść poziom bezpieczeństwa na drogach, zwłaszcza poprzez rozwijanie transportu publicznego. Należy zwrócić szczególną uwagę na potrzeby grup wrażliwych, kobiet, dzieci, osób niepełnosprawnych i osób starszych.”

Ważnym problemem podejmowanym w kontekście transportu jest również emisja zanieczyszczeń. Wdrażanych jest wiele inicjatyw mających służyć zmniejszaniu negatywnego wpływu na stan powietrza. Organizowane są kampanie promujące transport publiczny czy rowerowy. W działania włącza się również biznes. Program „Rower zamiast auta” jest wspólnym przedsięwzięciem ERGO Hestii (wystawca, organizator panelu 8. Targów CSR online) oraz firmy KROSS i pozwala klientowi lub poszkodowanemu na czas naprawy auta dokonać wyboru pomiędzy autem zastępczym przewidzianym przez warsztat a rowerem KROSS lub Le Grand, który klient/poszkodowany może zatrzymać na zawsze.

Dostępność

W miastach szczególnie widoczne stają się podziały i różnice w poziomie życia pomiędzy grupami społecznymi o rozbieżnych dochodach. Ważnym celem na drodze do osiągnięcia zrównoważonej przyszłości jest zacieranie tych różnic poprzez m.in „zapewnienie przystępnych cenowo, godnych mieszkań wszystkim mieszkańcom” [11.1].

Jak wynika z danych ONZ, obecnie aż 883 miliony ludzi mieszka w slumsach, głównie we wschodniej i południowo-wschodniej Azji. Zamieszkują oni prowizoryczne konstrukcje, często nie mając dostępu do bieżącej wody czy kanalizacji. W takich warunkach łatwo rozprzestrzeniają się choroby i utrzymuje się podwyższony poziom śmiertelności. Szacuje się, że niemal 1/7 ludności świata funkcjonuje w niegodnych życiowo warunkach. ONZ wzywa więc do [11.C] „wspierania krajów najmniej rozwiniętych, w tym poprzez pomoc finansową i techniczną, w budowaniu zrównoważonych i odpornych budynków, wykorzystując lokalne materiały”. Jest to realizowane między innymi poprzez działania takie jak poprawa efektywności wykorzystania zasobów, dążenie do ograniczenia zanieczyszczeń i przeciwdziałanie ubóstwu czy lepsze gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Jednak problem złych warunków życia nie jest czymś, co dotyczy tylko krajów rozwijających się. Według badań GUS, w Polsce kilkanaście procent ludności boryka się z problemem m.in. wysokiej wilgoci w domu. Powoduje to gnicie budynków mieszkalnych i znajdującego się w nich wyposażenia, co jest bardzo szkodliwe dla zdrowia osób zamieszkujących takie miejsca.

Zadaniem ważnym dla zwiększania dostępności miast jest kwestia [11.3] „zwiększenia do 2030 roku stopnia inkluzji, zapewnienie zrównoważonej urbanizacji, partycypacji w zintegrowanym oraz zrównoważonym planowaniu i gospodarowaniu osiedlami ludzkimi we wszystkich krajach”. Przemyślana urbanizacja i planowanie miast są konieczne, aby stworzyć wszystkim mieszkańcom inkluzywne środowisko zapewniające godne do życia warunki. Jest to minimum, które trzeba zapewnić osobom niepełnosprawnym, uboższym czy dotkniętym innego rodzaju trudnościami życiowymi.

Przebieg kampanii #5latSDGs

Kampania rozpoczęła się w połowie stycznia i potrwa do października. Poszczególne tygodnie zostaną poświęcone wybranym Celom Zrównoważonego Rozwoju. Zaprezentowane będą wyzwania zdefiniowane w celach, a także pokazane wybrane aktywności firm i organizacji, które wniosły pozytywny wkład w realizację zobowiązań Agendy 2030 w ciągu ostatnich 5 lat.

8. Targi CSR jako platforma wymiany wiedzy i doświadczenia, stały się kluczowym momentem kampanii, a także okazją do jej zainicjowania. Kampania informacyjna towarzyszy działaniom komunikacyjnym do wydarzenia. Ważną rolę w prezentacji osiągnięć i działań na polu SDGs będą odgrywać wystawcy 8. Targów CSR. W sposób naturalny ze względu na aktywną obecność na wydarzeniu śledzący kampanię, będą mogli bezpośrednio dowiedzieć się więcej na temat aktywności firm i organizacji w zakresie SDGs.

Targi CSR

8. Targi CSR online odbędą się w dniach 5-9 października 2020 roku. Główną platformą wiedzy o przebiegu wydarzenia będzie strona odpowiedzialnybiznes.pl/targiCSR. Część wystawowa zostanie zaprezentowana na platformie WebEXPO, natomiast profile wystawców udostępnione zostaną na stronie www.odpowiedzialnybiznes.pl/targicsr/wystawcy. Jak co edycję wydarzeniu towarzyszyć będzie część konferencyjna. Będzie transmitowana poprzez stronę odpowiedzialnybiznes.pl, profil Facebook, kanał YouTube. Część konferencyjna dotyczyć będzie środowiska naturalnego i jego ochrony. Networking będzie rozwijany w ramach aplikacji REMO, umożliwiając w jednym czasie spotkanie i rozmowę uczestnikom Targów.