W ostatnich tygodniach obserwujemy zwiększone zainteresowanie technologią UV ze strony firm planujących zakup plotera. Pomysł kupna maszyny UV właśnie teraz wydaje się jak najbardziej uzasadniony. W czasach kryzysu inwestycje w stosowane dotychczas technologie mogą nie wystarczyć. Warto wówczas postawić na rozwiązania nowatorskie, na szukanie nowych rynków i proponowanie klientom nowych produktów.
Zaprenumeruj newsletterW branży poligraficznej jedną z najbardziej nowatorskich technologii jest niewątpliwie druk utrwalany promieniowaniem UV. Maszyny pracujące w oparciu o tę właśnie technologię robią zawrotną karierę w konwencjonalnych technikach druku, jak flexo czy offset, a także w maszynach cyfrowych.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że technologia druku UV spełnia założenia programu unijnych dotacji „Innowacyjna gospodarka”.
Agfa Anapurna M
Na początek więc tekst nieco ogólny lecz zawierający odpowiedzi na większość zadawanych pytań. W najbliższym czasie pokusimy się o szczegółowy przegląd rozwiązań konstrukcyjnych dostępnych na rynku – oczywiście z omówieniem ich zalet i wad J
Na początek parę słów o samej technologii
Nie wdając się w szczegóły natury fizyko-chemicznej można powiedzieć, że drukiem UV jest proces, w którym czynnikiem powodującym utrwalanie (schnięcie) farby/atramentu jest promieniowanie UV.
HP Turbojet
Ze względu na rodzaj używanych promienników UV obecne na rynku konstrukcje maszyn możemy podzielić na dwie grupy: konwencjonalne (utrwalanie promiennikami UV wysokiej mocy) i LED (utrwalanie diodami UV-LED), używające atramentów kationowych. Tą ostatnią technologią, jako że jest najnowsza na rynku i częściowo nie wyszła jeszcze z fazy prototypów, nie będziemy się na razie zajmować.
Agfa M-Press - wnętrze
Mutoh Zephyr
Ze względu na rozwiązania konstrukcyjne i funkcjonalność maszyny możemy podzielić na dwie podstawowe grupy.
Pierwszą grupę maszyn UV stanowią urządzenia typu roll-to-roll do bardzo szybkiego zadruku konwencjonalnych podłoży, takich jak: siatka, bandery, papier billboardowy.
Druga grupa to maszyny przeznaczone do druku na podłożach twardych, takich jak: plexi, spienione PCV, aluminium, szkło, tektura.
Obydwie grupy maszyn różnią się nie tylko konstrukcją systemu podawania mediów. Na razie podstawową różnicę stanowi rodzaj używanego w nich atramentu.
Inca Spyder 320
Na rynku funkcjonują dwa rodzaje atramentów UV:
- pierwszy, przeznaczony do druku na podłożach miękkich (flex), zachowuje elastyczność po utrwaleniu, a wydruk wykonany nim na bannerze lub innym miękkim podłożu nie pęka przy zginaniu i składaniu materiału
- drugi, przeznaczony do druku na podłożach twardych (rigid), tworzy na podłożu sztywnym twardą warstwę dobrze związaną z podłożem.
Jeżeli na materiale miękkim spróbujemy druku atramentami rigid, nadrukowany obraz będzie pękał przy zginaniu materiału. Jeżeli materiał sztywny zadrukujemy atramentami flex, wydruk będzie podatny na zarysowanie.
Ostatnio producenci starają się uelastycznić konstrukcję maszyn dodając do maszyn roll-to-roll przystawki do druku na płaskim albo do maszyn płaskich - oprzyrządowanie do druku z rolki. Niestety, właśnie ze względu na atramenty, te opcje mogą być wykorzystywane tylko okazjonalnie i z zastrzeżeniem, że wydruk nie będzie pełnowartościowy.
Trwają prace nad atramentami uniwersalnymi, ale żaden z dostawców jeszcze takich nie oferuje.
Systemy drukujące
O zawrót głowy może przyprawić wielość systemów drukujących i typów głowic stosowanych w maszynach UV.
Oprócz znanych z maszyn solventowych głowic XAAR, Spectra czy KonicaMinolta do maszyn UV zespoły drukujące oferują Agfa, Toshiba, RICOH, SEIKO i inni.
Jeti flatbed
Absolutną rewelacją ostatnich miesięcy są stosowane w ploterach UV głowice grayscalowe.
Głowica grayscalowa drukuje stosunkowo małymi kroplami dającymi gładki wydruk z bardzo małym ziarnem i potrafi w jednym takcie „wypluć” od jednej do 4,8,16 kropli co gwarantuje intensywność kolorów.
Takie głowice mają w ofercie XAAR, Agfa, KonicaMinolta i Toshiba.
Systemy podawania mediów
Ten element maszyny w ploterze UV pełni znacznie ważniejszą rolę aniżeli w drukarce solventowej.
W maszynie roll-to-roll mechanizm do naciągania i prowadzenia materiału ma kluczowy wpływ na jakość wydruku. Większość błędów polegających na paskowaniu, niedodrukach czy efekcie „koszonej trawy” powstaje, gdyż prowadzenie materiału nie jest poprawne. W maszynach rolowych niemal wszyscy producenci zdecydowali się na podobne rozwiązania. Jednakże jakość wykonania powoduje, że niektóre pracują pewniej niż inne. Wybierając maszynę warto to sprawdzić.
Mimaki JF-1610
W maszynach płaskich funkcjonuje kilka systemów podawania mediów i toczą się spory, który z nich jest najlepszy.
Najczęściej stosowany to tzw. „belt”, czyli pas transmisyjny z podsysem, na którym pod poruszającą się głowicą przesuwa się zadrukowywane medium. Rozwiązanie bardzo elastyczne, pozwalające na druk dużych (długich) powierzchni. Wadę stanowią problemy z mocowaniem mediów, które są nieco krzywe oraz nienajlepsza praca z materiałami miękkimi. Takie rozwiązania stosują np.: DURST, Agfa, Vutek.
Drugim rozwiązaniem jest podciśnieniowy stół mocujący arkusz zadrukowywanego materiału. Bardzo pewny sposób mocowania, ale wielkość zadrukowywanego materiału ogranicza się do wymiarów stołu. Rozwiązanie stosowane np. przez OCE lub Gandinnovation.
Trzecim rodzajem podawania mediów są systemy mechaniczne, gdzie zadrukowywany materiał przesuwa się za pomocą rolek lub systemu z przyssawkami. Podczas zadruku jest on silnie przysysany do stołu maszyny (Agfa XSL, Neolt).
Neolt UVjet
Na rynku funkcjonują także maszyny ze zwykłym rolkowym systemem podawania materiału, znanym z drukarek solventowych.
Wszystkie te systemy funkcjonują na rynku jednocześnie. Każdy z nich ma swoje wady i zalety. Przed wyborem maszyny dobrze jest sprawdzić, czy dany system podawania mediów pasuje do rodzaju produkcji, jaki chcemy wykonywać.
Czym się kierować i na co zwracać uwagę przy wyborze maszyny UV – kilka rad dla wybierającego maszynę
Pamiętaj, że decydując się na zakup maszyny UV wiążesz się na długo z jej dostawcą. Atramenty UV nie są powszechnie dostępne na rynku. W razie kłopotów dostawcy znalezienie alternatywnej farby będzie bardzo trudne. Podobnie rzecz się ma z niektórymi częściami zamiennymi, np. z głowicami.
Sprawdź, czy maszyna przy określonym trybie (szybkości pracy) uzyskuje poprawną kolorystykę. Większość farb UV ma niższą pigmentację i trzeba nałożyć ich na podłoże znacznie więcej, niż farby solventowej, co wymaga np. druku z większą ilością pasów (warstw farby nakładanej w jednym miejscu).
Najtrudniejszymi do wydrukowania na maszynie UV są aple. Jeżeli testujesz urządzenie, sprawdzaj je drukując duże pola w kolorach szczególnie drugiego rzędu (czerwone, zielone, niebieskie, granatowe, fioletowe), a także szare i czarne.
Podczas testów maszyny zazwyczaj używa się materiałów (podłoży) bardzo wysokiej jakości. Są one zazwyczaj idealnie równe, mają stałą, bardzo precyzyjnie określoną grubość. Jeżeli planujesz druk na konkretnym rodzaju mediów sprawdź, czy wybrana maszyna zadrukowuje je poprawnie, czy poprawnie je prowadzi (lub mocuje), czy materiał nie odkształca się podczas druku.
Na koniec kilka mitów i nieścisłości, które dotyczą druku inkjet UV
- Atramentami UV możemy zadrukować każdy materiał.
Niestety nieprawda – z kilku powodów. Jest duża grupa materiałów, których atramenty UV się nie trzymają. Po utrwaleniu warstwa atramentu jest nietrwała, łuszczy się, można ją w łatwy sposób uszkodzić, np. zdrapać. Problemy z utrwalaniem się farby objawiają się pękaniem warstwy farby nadrukowanej na materiał miękki.
Po drugie – obecnie powszechnie stosowana technologia utrwalania światłem UV o dużej mocy ma jeden skutek uboczny – mocno nagrzewa drukowany materiał. Niestety, duża część podłoży nie wytrzymuje wysokich temperatur i np. marszczy się lub krzywi, uniemożliwiając poprawny druk. - Druk UV jest bezzapachowy.
Niestety nieprawda. Po pierwsze – do produkcji farb używane są lotne substancje czasami o bardzo intensywnym i trwałym zapachu. Tak więc zarówno podczas druku, jak i gotowe wydruki, mogą mieć intensywny i trudny do usunięcia zapach.
Po drugie – lampy UV powodują wytwarzanie sporych ilości ozonu, który też ma swój specyficzny zapach. - Maszyna UV nie wymaga kalibracji i używania wielu ustawień kolorystycznych.
Kolejny mit. Tak jak w druku solventowym, kolorystyka na różnych materiałach jest różna. Pomimo tego, że atrament jest utrwalony natychmiast po przejściu karetki i teoretycznie możemy utrwalić dowolnie grubą warstwę farby, to im warstwa grubsza, tym gorsza jakość druku (nie mówiąc o kosztach druku). Kalibracja ustalająca optymalne limity farby jest więc tak samo potrzebna, jak w przypadku maszyn solventowych.
Przemysław Kida – PROFIKOLOR.COM
