Technika odwzorowania wzorów graficznych za pomocą wielobarwnych nici jest stosowana od tysięcy lat. Wielobarwny obraz można uzyskać stosując metody tkackie, dziewiarskie lub wyszywania, czyli haftu. O ile techniki tkackie i dziewiarskie tworzenia wzoru mogą być zastosowane tylko w trakcie wytwarzania materiałów o tyle haft można wykonywać na gotowych już tkaninach, dzianinach, skórach itp. jak również na gotowych ubiorach.
Zaprenumeruj newsletterAż do drugiej połowy XX w. techniki hafciarskie były wyjątkowo pracochłonne co eliminowało zastosowanie ich na szerszą skalę. Haft wykonywany był głównie na drogich strojach sakralnych, wizytowych, mundurach oficerskich itp. Sytuacja zmieniła się diametralnie wraz z wprowadzeniem automatów hafciarskich. Można było nareszcie wytwarzać nieograniczone ilości powtarzalnych wzorów. Problemem było jednak nadal ich zaprogramowanie. Dopiero w latach 80-tych szybki rozwój systemów komputerowych pozwolił na stworzenie pierwszych wysoce zautomatyzowanych programów do tworzenia wzorów hafciarskich.
Obecnie dzięki rozwojowi oprogramowania i wydajności maszyn proces tworzenia i wykonania haftu można porównać do procesu wytworzenia grafiki przy użyciu drukarki czy plotera. Do projektowania wzorów wykorzystuje się specjalistyczne programy (np.Wilcom, Pulse, eXPerience... ) w obsłudze przypominające popularne pakiety do tworzenia grafiki wektorowej (np. CorelDraw, Adobe Ilustrator) jak również zintegrowane programy w których wzór graficzny zaprojektowany pod typowym programem graficznym jest automatycznie przetwarzany na wzór hafciarski (np. DRAWings). Gotowy wzór można następnie przenieść na maszynę przy pomocy dyskietki lub przesłać kablem tak jak w drukarce. Wykonanie samego haftu jest równie proste gdyż rola osoby obsługującej hafciarkę sprowadza się prawie tylko do założenia materiału i uzupełniania nici.
Współczesne profesjonalne maszyny hafciarskie to automaty, które potrafią na założonym na tamborek materiale wyszyć wielobarwny wzór automatycznie zmieniając kolor nici. Maszyny tego typu oferowane są jako maszyny wielogłowicowe (ten sam haft wykonywany jest jednocześnie przez każdą z głowic) lub jako maszyny jednogłowicowe, bardzo dobrze sprawdzające się przy krótkich seriach wyrobu oraz przy „logowaniu” w firmach reklamowych. Przykładem takiej współczesnej jednogłowicowej hafciarki może być przedstawiona na fotografii kompaktowa profesjonalna maszyna haftująca.
W maszynie tej każda z 12 igieł nawleczona jest innym kolorem nici, a maszyna w trakcie wyszywania po automatycznym ucięciu nitki przesuwa głowicę na inną igielnicą z innym kolorem. Oprócz maszyn hafciarskich wykonanych wg. klasycznej technologii stosowane są maszyny szyjące ściegiem łańcuszkowym, naszywające cekiny, sznurek, tasiemkę, koraliki oraz najnowsze rozwiązanie maszyny z jedną igielnicą w głowicy w której zmiana koloru nitki dokonywana jest automatycznie za pomocą sprężonego powietrza.
Maszyna taka potrafi w bardzo krótkim czasie odciąć i wyciągnąć nitkę wcześniejszego koloru a na jej miejsce nawlec nitkę o innym kolorze. Taka konstrukcja maszyny nie ma ograniczeń co do ilości automatycznie zmienianych kolorów nici oraz nie wymaga ingerencji operatora w przypadku zerwania się nitki. Dodatkowo nowy mechanizm stopki bardzo wyciszył proces haftowania czyniąc z niej doskonałą „drukarkę na nitkę”.
Obecnie w dobie masowej produkcji odzieży obserwuje się coraz większe zapotrzebowanie na indywidualizację ubioru oraz na umieszczenia na odzieży aktualnych treści reklamowych i znaków firmowych. Do pogodzenia tych pozornie sprzecznych trendów można między innymi użyć wyżej wymienionych niedużych maszyn hafciarskich. Dzięki zastosowaniu w nich wąskiej kolumny chwytacza oraz opuszczanego stołu można wyszywać niepowtarzalne wzory na masowo produkowanych (np. w krajach azjatyckich) wyrobach gotowych. Ponadto nowoczesne automatyczne hafciarki można wyposażyć w przystawki do haftowania na czapkach czy wycinania i grawerowania aplikacji laserem. Wszystko to pozwala uzyskać nową modną indywidualną jakość przy zachowaniu niskich kosztów.
Na koniec warto zaznaczyć że haft jest jedną z najszlachetniejszych technik zdobniczych (dużo trwalszą od popularnego sitodruku) podkreślającą jakość wyrobu finalnego. Haft jako nośnik informacji graficznej znakomicie sprawdza się w zastosowaniu do logowania odzieży firmowej, umieszczania treści reklamowej na odzieży, pamiątkach oraz różnorodnych artykułach reklamowych.
Autor: inż.Witold Jakubiak
www.inbro.pl
