Ekologia zdominowała rynek opakowań

– Jednym z wiodących na rynku trendów jest ekologia i opakowania również muszą za nim nadążać. W związku z tym pojawiają się pewne zmiany w projektowaniu opakowań, rozwiązania, które producenci muszą wprowadzić, żeby zadowolić konsumentów, spełnić ich oczekiwania wobec produktów i opakowań – mówi agencji Newseria Biznes Beata Pyś-Skrońska. – Klienci chcą odchodzić od tworzyw sztucznych. Na razie jest to bardziej widoczne w deklaracjach niż faktycznych zakupach.

Jak podkreśla, pandemia koronawirusa sprawiła, że względy ekologiczne zostały nieco odsunięte na boczny tor.

– Konsumenci bardziej skupili się na bezpieczeństwie. Woleli kupić np. wędlinę zapakowaną w plastikowe pudełko niż z lady w sklepie, jeżeli mieli taką możliwość – mówi zastępca dyrektora w Polskiej Izbie Opakowań. – Ekologiczny kierunek na pewno będzie jednak zyskiwał na znaczeniu.

Zmiany są napędzane nie tylko przez wymagania konsumentów, ale także legislację Unii Europejskiej związaną z wprowadzaniem gospodarki o obiegu zamkniętym. (GOZ). Chodzi o minimalizowanie ilości odpadów i maksymalizowanie ponownego wykorzystania opakowań. To oznacza, że zmiany najmocniej odczują producenci opakowań z tworzyw sztucznych i jednorazowego użytku. Nowy system ROP (rozszerzonej odpowiedzialności producentów), nad którym trwają w Polsce prace, będzie łączył przydatność opakowania do recyklingu z kosztami wprowadzenia go na rynek. To w przypadku niektórych opakowań będzie oznaczało nawet 20–30-krotny wzrost opłat dla producentów. Analitycy Santander Bank Polska i SpotData oszacowali, że dostosowanie do zmian związanych z promowaniem GOZ będzie wymagało inwestycji rzędu 2–4 mld zł.

Wiele firm dziś skupia się na tym, aby wytwarzać opakowania z surowców pochodzenia naturalnego i odchodzić od tworzyw ropopochodnych. Również klienci coraz częściej oczekują opakowań biodegradowalnych i kompostowalnych, szczególnie takich, z których kompost można zrobić w domu, mających certyfikat Home Compost.

– Drugim kierunkiem w trendzie ekologicznym jest odchudzanie opakowań, czyli producenci starają się zużyć jak najmniej surowca, np. butelki są coraz cieńsze i lżejsze. To nie dotyczy tylko tworzyw sztucznych. Producenci tektury już szukają takich rozwiązań, aby zachować te same parametry, natomiast zużyć jak najmniej surowca pierwotnego – mówi Beata Pyś-Skrońska.

Zgodnie z unijnymi wytycznymi gospodarka odpadami opakowaniowymi nie powinna ograniczać się do ich zbierania i ponownego zagospodarowania. Bardzo istotny jest etap projektowania opakowań z uwzględnieniem kwestii środowiskowych oraz zapewnieniem ich przydatności do recyklingu.

– Ekoprojektowanie będzie się teraz na pewno bardzo mocno rozwijało. Jeżeli nie możemy zmienić materiału na biodegradowalny, to musimy tak zrobić opakowanie, aby było jak najbardziej przyjazne do recyklingu i ponownego wykorzystania. Tutaj się pojawiają przede wszystkim takie rozwiązania jak opakowania z materiałów jednomateriałowych, z jednego rodzaju tworzywa, dzięki czemu opakowanie jest łatwiejsze do recyklingu. Ewentualnie, co jest poniekąd wymagane przepisami, ale jest to też zabieg marketingowy, pokazujemy, że nasze opakowanie jest w 50 proc. zrobione z recyklatu, czyli z materiału, który już wcześniej został zrecyklingowany, i w ten sposób pomagamy środowisku – wyjaśnia ekspertka Polskiej Izby Opakowań.

Pomimo coraz większego zainteresowania ekologicznymi rozwiązaniami opakowania z tworzyw sztucznych nie znikną szybko z rynku. Przykładowo na rynku żywności i napojów stanowią one 42 proc. rynku. Są wśród nich zarówno tradycyjne (ropopochodne), jak i otrzymywane z biosurowców (w śladowych wielkościach). Drugie w kolejności opakowania z papieru i tektury odpowiadają za 26 proc.

– Ogromną przewagą opakowań z tworzyw sztucznych jest fakt, że są lekkie i wygodne. W tej chwili kładzie się silny nacisk na ich recykling, ale w przyszłości może uda się znaleźć inne materiały, które pozwolą pozbyć się plastiku. Trudno wyrokować, czy całkowicie będziemy z niego rezygnować, czy znajdziemy inne rozwiązania, które pozwolą z niego korzystać bezpiecznie i bez szkody dla środowiska. Można jednak powiedzieć na pewno, że w ciągu najbliższych kilku lat plastik nie zniknie całkowicie z rynku – mówi Beata Pyś-Skrońska.

Oczekiwania klientów wpływają także na inne aspekty opakowań.

– Zmienia się model życia, coraz więcej mamy jednoosobowych gospodarstw domowych, więc w przypadku wielu produktów wystarczy niewielkie opakowanie, na przykład na jedną porcję sałatki – mówi ekspertka Polskiej Izby Opakowań. – Do tego opakowania są dostosowywane do wymagań osób starszych, które oczekują tego, żeby można je było łatwo otwierać i zamykać.

Polska Izba Opakowań szacuje, że rynek opakowań w Polsce jest wart 45 mld zł. Stanowi on ok. 1 proc. światowego rynku, natomiast na tle innych notuje wyraźne wzrosty. W 2019 roku było to ok. 6 proc.