Janusze biznesu czy uczciwi pracusie? Raport MŚP oczami Polaków

FILAR POLSKIEJ GOSPODARKI... a na nim ciężary

Małe i średnie przedsiębiorstwa to bez wątpienia filar polskiej gospodarki, w końcu stanowią one 99,8% wszystkich polskich firm, wśród nich aż 97,2% to mikroprzedsiębiorstwa.

“W Santander Leasing także dostrzegamy ogromne znaczenie tego segmentu, bowiem stanowi on aż 90% naszych klientów! Od ponad ćwierć wieku wspieramy jego rozwój - w ciągu 26 lat udzieliliśmy finansowania o łącznej wartości niemal 15,5 mld zł ponad 85 tysiącom małych i średnich firm. I to właśnie z myślą o nich powstał ten raport. Chcieliśmy lepiej zrozumieć, co ich motywuje do rozpoczęcia działalności, skąd czerpią środki na start, jakie bariery napotykają, a także – jak są postrzegani przez innych i przez samych siebie. Interesowało nas również pokazanie, z jakimi stereotypami są zmuszeni się mierzyć i w jakim stopniu wpływają one na codzienność prowadzenia biznesu.” - mówi Jakub Poręcki, Dyrektor Zarządzający Rynkiem Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Santander Leasing.

Zdecydowana większość społeczeństwa dostrzega kluczową rolę sektora MŚP dla kondycji polskiej gospodarki. Zarówno mali i średni przedsiębiorcy, jak i ogół społeczeństwa są zgodni co do jednego: przedsiębiorcy w Polsce są przeciążeni obowiązkami (tak uważa 65% właścicieli firm i 55% respondentów ogólnych) oraz potrafią pokonywać trudności dzięki sprytowi i zaradności (64% vs 57%). Jednocześnie aż 52% przedsiębiorców deklaruje, że spotkało się z negatywnymi stereotypami – najczęściej są określani jako „kombinatorzy” (14%) lub „nieuczciwi” (10%). Co trzeci przedsiębiorca uważa, że takie stereotypy realnie wpływają na ich działalność. Choć większość reaguje na nie z obojętnością (23%), wielu przedsiębiorców przyznaje, że stereotypy psują relacje z klientami (27%) i pracownikami (22%).

PRZEDSIĘBIORCY – SPRYTNI PRACUSIE CZY KOMBINATORZY?

Badanie, przeprowadzone w marcu i kwietniu 2025 roku na zlecenie Santander Leasing Polska ujawnia ciekawe różnice w postrzeganiu sektora MŚP. Jak mówi Jakub Poręcki wyniki badania potwierdzają to, co od lat obserwuje w bezpośredniej pracy z klientami: Polscy przedsiębiorcy są niezwykle zaangażowani, ciężko pracują i biorą na siebie ogromną odpowiedzialność. Aż 65% respondentów deklaruje przeciążenie obowiązkami, a 67% twierdzi, że prowadzi działalność uczciwie i zgodnie z prawem. Przedsiębiorcy opisują siebie przede wszystkim jako uczciwych (67%), ciężko pracujących i przeciążonych obowiązkami (65%) oraz sprytnych i zaradnych (64%). Ogół społeczeństwa podziela część tych opinii, ale z nieco mniejszym entuzjazmem – postrzega przedsiębiorców głównie jako sprytnych i zaradnych (57%), ciężko pracujących i przeciążonych obowiązkami (55%). Warto zauważyć, że tylko 54% ogółu społeczeństwa uważa, że przedsiębiorcom można ufać, że prowadzą swoje firmy uczciwie, podczas gdy wśród samych przedsiębiorców odsetek ten jest wyższy - wynosi 67%.

Negatywne stereotypy także znalazły swoje miejsce w badaniu. Ponad połowa badanych przedsiębiorców (52%) spotkała się z negatywnymi stereotypami, a jedna trzecia (34%) twierdzi, że mają one realny wpływ na prowadzenie biznesu, najczęściej w relacjach z klientami (27%) i pracownikami (22%). Co siódmy przedsiębiorca (14%) przyznaje, że spotyka się z określeniem "kombinatorzy", a co dziesiąty z etykietą "nieuczciwi" (10%) czy "oszuści/cwaniacy" (9%).

NIEZALEŻNOŚĆ KLUCZOWĄ MOTYWACJĄ PODCZAS OTWIERANIA FIRMY

Co skłania Polaków do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej? Zarówno przedsiębiorcy (59%), jak i ogół społeczeństwa (60%) zgodnie wskazują na pragnienie niezależności jako główną motywację. Na kolejnych miejscach znalazły się: pasja do wybranej dziedziny (36% w obu grupach), kontynuacja rodzinnej tradycji (36% wg ogółu społeczeństwa) oraz brak satysfakcji z pracy na etacie (około ⅓ ankietowanych w każdej z grup).

Interesujące różnice ujawniają się w postrzeganiu źródeł finansowania. Podczas gdy przedsiębiorcy deklarują, że najczęściej korzystają z własnych zasobów lub pomocy rodziny (55%), to ogół społeczeństwa jest przekonany, że głównym źródłem finansowania jest kredyt (58%).

CIĘŻKA PRACA KLUCZEM DO SUKCESU

Droga do sukcesu w biznesie- tu przedsiębiorcy i ogół społeczeństwa mówią jednym głosem- prowadzi przede wszystkim przez ciężką pracę i wytrwałość, ale istotna jest również innowacyjność i kreatywność. Ciekawe różnice pojawiają się przy ocenie znaczenia kapitału – ogół społeczeństwa przypisuje mu większą wagę (46%) niż sami przedsiębiorcy (37%). Podobnie jest z rolą znajomości i powiązań – według 43% ogółu są one kluczowe dla sukcesu, podczas gdy wśród przedsiębiorców uważa tak o prawie 10% mniej respondentów.

PRZESZKODY DLA POTENCJALNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW

Badanie pokazuje również, co powstrzymuje Polaków przed założeniem własnej działalności. Najczęściej wskazywane bariery to wysokie podatki i składki społeczne (32%) oraz brak odpowiedniego kapitału na start (27%). Co ciekawe, kobiety częściej niż mężczyźni obawiają się ryzyka związanego z prowadzeniem działalności (27% vs 19%), podczas gdy mężczyźni bardziej obawiają się biurokracji i skomplikowanych przepisów (25% vs 18%).

Aż 32% osób nieprowadzących działalności gospodarczej wskazało, że nie zdecydowałyby się na założenie własnej firmy z uwagi na wysokie podatki i składki społeczne pokazuje, że w Polakach być może wciąż drzemie niewykorzystany potencjał przedsiębiorczości, blokowany przez zewnętrzne utrudnienia.

ZMIANA WIZERUNKU NA PRZESTRZENI LAT

Raport Santander Leasing analizuje również, jak zmieniał się wizerunek małych i średnich przedsiębiorców w ciągu ostatniej dekady. Opinie są podzielone – 39% przedsiębiorców uważa, że ich wizerunek nie uległ istotnym zmianom, 37% dostrzega poprawę, a 24% pogorszenie. Co ciekawe, kobiety prowadzące działalność gospodarczą częściej niż mężczyźni odnotowują pogorszenie wizerunku (30% vs 21%). Eksperci komentujący wyniki raportu zwracają uwagę, że zmiana na lepsze jednak jest.

“Badanie przeprowadzone w latach 90-tych przez prof. Lenę Kolarską-Bobińską pokazywało, że ponad 75 procent polskiego społeczeństwa postrzegało nas wówczas jako „przewalaczy". Już tamto badanie ujawniło pewne paradoksy – opinia ta nie przeszkadzała większości badanych Polaków (60%) życzyć sobie, aby ich dzieci zostały przedsiębiorcami”. – przypomina dr Jacek Santorski, psycholog biznesu, w komentarzu do raportu.

POTRZEBA LEPSZEGO ŚRODOWISKA DLA BIZNESU

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, Agnieszka Majewska, podkreśla w raporcie potrzebę systemowych zmian: – “Z perspektywy Rzecznika MŚP ważne są te fragmenty raportu, które wskazują na bariery w prowadzeniu działalności. 72% przedsiębiorców podkreśla, że warunki prowadzenia biznesu w Polsce są trudne i powinny być ułatwione. To zbieżne z moimi obserwacjami.”

Raport jasno pokazuje, że mimo upływu ponad trzech dekad od transformacji ustrojowej, polscy przedsiębiorcy wciąż zmagają się z wyzwaniami systemowymi i barierami mentalności. Jednocześnie zarówno oni sami, jak i społeczeństwo, dostrzegają ich kluczową rolę w budowaniu silnej gospodarki.

– Prowadzenie własnej firmy to nie tylko szansa na niezależność, czy potencjalne wyższe dochody, ale przede wszystkim ogromny wysiłek, ryzyko i odpowiedzialność – podsumowuje Robert Rękas. – Większe firmy mają doradców, którzy pomagają im w sprawach podatkowych i księgowych, mniejsze muszą się z tym tematem mierzyć samodzielnie, spędzając dużo czasu na studiowaniu i wdrażaniu przepisów.