BADANIE: Konsument 4.0 a opakowanie kosmetyków

Pasta do zębów w czym innym niż plastikowa tubka? Albo mały krem do rąk w ciężkim, szklanym opakowaniu? Choć – jako konsumenci – staramy się myśleć o sobie dobrze i na wielu płaszczyznach odnaleźć się w trendzie „eko”, wciąż wielu z nas z trudem to sobie wyobraża. A wyobrazić sobie trzeba, bo do 2030 roku wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych, wprowadzane do obrotu na rynku unijnym, powinny nadawać się do ponownego użycia lub recyklingu, a ponad połowa wytwarzanych w Europie odpadów z tworzyw sztucznych ma być poddawana recyklingowi. Dlaczego?

Tak ambitne cele narzuciła nam Komisja Europejska w tzw. Strategii Plastikowej. Dla Polski, która wg opublikowanego we wrześniu br. raportu Ecopreneur.eu jest na 22. miejscu pod względem poziomu recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych, to wielkie wyzwanie. Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego, jako pierwszy związek branżowy nad Wisłą, podjął temat Strategii Plastikowej i spytał Polaków, na jakie zmiany w opakowaniach kosmetyków są gotowi.

Kosmetyk w bardziej ekologicznym opakowaniu? Polacy na tak!

Wnioski z badania przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie ponad 2500 konsumentów są optymistyczne. Choć przyznać trzeba, że w XXI wieku klienci nie chcą iść na kompromisy. Kosmetyk 4.0, czyli produkt przygotowany z myślą o konsumencie 4.0, ma spełniać wszystkie dotychczasowe wymagania, być bliski pod względem składu, działania, przekonań i upodobań oraz bezpieczny zarówno dla człowieka, jak i natury. Na wysokim miejscu w kategorii ważności pojawia się jednak aspekt ekologiczności opakowania. Jak odpowiadali ankietowani?

• Pytani o kryteria, którymi kierują się przy zakupie kosmetyków, jako bardzo ważne respondenci wskazywali w pierwszej kolejności skuteczność działania i odpowiedni dobór produktów oraz skład. Ale tuż za nimi drugą najważniejszą grupę cech utworzyły ekologiczne aspekty kosmetyku i jego przyjazność dla środowiska. Co zaskakujące, znalazły się one w tym zestawieniu przed ceną!
• Wśród najważniejszych cech opakowań produktów respondenci konsekwentnie wskazali najpierw na informacje o właściwościach i składzie kosmetyku. Kolejną grupę najliczniejszych odpowiedzi stanowiły te wskazujące na przyjazność środowisku: ekologiczność, biodegradowalność i możliwość ponownego użytku opakowania. Bardzo wysoko uplasowało się też bezpieczeństwo opakowanego kosmetyku.
• Potwierdzenie tych deklaracji znajdujemy też w odpowiedziach na pytanie Czy kupując kosmetyki zwracasz uwagę na to, czy opakowanie jest przyjazne dla środowiska?. Zaledwie 2% respondentów zadeklarowało, że nie robi tego nigdy, a 6% przyznało, że czyni to rzadko.
• Polacy zostali również zapytani, jak powinna rozkładać się odpowiedzialność za to, co dzieje się z opakowaniami plastikowymi wprowadzanymi do obiegu i co realnie można robić już dziś. Wśród grup, które powinny w największym stopniu uczestniczyć w tym procesie, najczęściej wskazywano na producentów opakowań i towarów, samych konsumentów i przedstawicieli administracji rządowej.
• Na uwagę zasługuje fakt, że Polacy deklarują gotowość w partycypowaniu w kosztach zarządzania plastikiem. 43% ankietowanych wskazało, że wyższe opłaty i kary powinny płacić osoby niesegregujące śmieci, a 44% osób zgadza się ze stwierdzeniem, że na system recyklingu powinni łożyć także ci, którzy kupują i używają produktów w opakowaniach plastikowych.
• Polacy – podobnie jak Europejczycy – zgadzają się też z najważniejszymi kierunkami działań, wskazanymi w Strategii Plastikowej. W ankiecie zadano pytanie analogiczne do jednego pytania zawartego w badaniu przeprowadzanym w 2017 roku przez Eurobarometer. Polscy respondenci widzą zarówno konieczność wdrożenia odpowiednich regulacji na szczeblu rządowym i samorządowym, jak i nowego sposobu myślenia o opakowaniach przez producentów. Nie uchylają się jednak od swoich zadań – chcą poszerzać wiedzę nt. recyklingu i zgadzają się, że produkty w opakowaniach trudnych do recyklingu powinny kosztować więcej  (blisko 50% ankietowanych!).

Co jednak kluczowe, polscy konsumenci przejawiają zdroworozsądkowe, realistyczne podejście do opakowań plastikowych, będące w kontrze do populistycznych haseł propagujących całkowite zerwanie z tym tworzywem. Prawie 75% respondentów zgodziło się z twierdzeniem, że plastiku nie da się całkiem wycofać, a należy go przetwarzać i ponownie wykorzystywać. Ponad połowa uważa, że plastik nie byłby dużym problemem, gdyby istniał w Polsce sprawny system segregacji śmieci i recyklingu. Tylko co piąty ankietowany zupełnie zakazałby stosowania plastiku. Jest to świetny punkt wyjścia do włączenia konsumenta w proces tworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Cieszy też fakt, że co dziesiąty respondent dostrzega zalety tworzyw sztucznych, zapewniających wygodę i higienę opakowanym w nie produktom.

- Plastiki, czyli tworzywa sztuczne, przez lata zyskiwały na popularności. Z uwagi na właściwości i relatywnie niską cenę, były i są masowo stosowane w wielu dziedzinach życia. Ostatnio najczęściej mówi się o nich w negatywnym kontekście, należy jednak pamiętać, że wpływ wyrobu z plastiku na środowisko jest konsekwencją długości okresu jego użytkowania. Może on trwać kilkadziesiąt lat (np. elementy używane w budownictwie) lub sekund (kubek plastikowy jednorazowego użytku). Ponowne użycie i recykling plastiku znacząco wydłuża czas jego użytkowania i zmniejsza wpływ na środowisko – przypomina dr. inż. Ewa Starzyk, Dyrektor ds. Naukowych i Legislacyjnych w Polskim Związku Przemysłu Kosmetycznego.

Jako konsumenci musimy pamiętać, że problem z perspektywy środowiska powstaje wtedy, gdy dany produkt czy opakowanie plastikowe staje się odpadem. Dotychczas mały nacisk kładło się na jego ponowne wykorzystanie – ale to będzie się zmieniać. I to zarówno po stronie przedstawicieli różnych branż – jak branża kosmetyczna, która podpisała we wrześniu Deklarację Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego, czyli zobowiązanie sektora do dalszych działań m.in. na rzecz lepszego gospodarowania plastikiem, jak i po stronie konsumentów.

• Pełen raport „Strategia Plastikowa i Kosmetyki. Nowa era opakowań”, przygotowany przez Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego wraz z Deloitte Advisory do pobrania TUTAJ[PDF].