
Zaprojektowałam serię plakatów na festiwal filmowy. Zaakceptowali mój projekt i zapłacili mi wynagrodzenie. Niedawno zostały opublikowane, wiszą też na słupach ogłoszeniowych. Proporcje oraz kolorystyka zostały zmienione i w konsekwencji dalece odbiegają od przygotowanych przez mnie projektów. Nie pytali mnie o zgodę, czy w związku z tym mogę żądać odszkodowania?
Odpowiedź
W tym przypadku należy przypomnieć sobie dwie podstawowe zasady:
- zasada: rozporządzanie i korzystanie z opracowania (czyli z przeróbki czy modyfikacji jakiegoś utworu) zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne).
- zasada: twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych.
Ogólnie więc mówiąc, nawet jeżeli autor przeniesie w całości majątkowe prawa autorskie do dzieła, ale w umowie nie udzieli zezwolenia na wykonywanie prawa zależnego, to nabywca dzieła nie może korzystać z przeróbek tego dzieła. Z kolei z pytania wynika, jakby między autorką a zamawiającym w ogóle nie doszło do zawarcia umowy. Gdyby jednak taka umowa została podpisana, w pierwszej kolejności należałoby sprawdzić, czy reguluje ona w jakikolwiek sposób prawa zależne.
Jeżeli takiej umowy nie było albo dotyczyła ona tylko przeniesienia majątkowych praw autorskich do utworu pierwotnego, możemy mówić o naruszeniu praw autorskich autorki. Dodatkowo doszło tutaj też zapewne do naruszenia osobistych praw autorskich, które chronią nienaruszalność treści i formy utworu oraz jego rzetelne wykorzystanie. Tak więc w grę wchodzą takie roszczenia jak roszczenie o zaniechanie naruszeń, usunięcie skutków naruszenia oraz zapłatę.
Źródło: Lawmore, STGU