Rysujące się perspektywy są ponure, a do takiego stanu rzeczy – poza skutkami wojny w Ukrainie – przyczyniają się globalne zacieśnianie polityki monetarnej i liczne ograniczenia w chińskim rozwoju gospodarczym. W ujęciu krótkoterminowym wydaje się, że gospodarka przechodzi w stan „stagflacji”, oznaczający współistnienie niemal zerowego wzrostu gospodarczego i szybko rosnących cen. Tymczasem prawdopodobieństwo wystąpienia globalnej recesji staje się coraz wyraźniejsze.
Zaprenumeruj newsletterW takiej sytuacji Coface dokonuje zasadniczej korekty w dół swoich prognoz wzrostu PKB oraz ocen poszczególnych krajów i sektorów.
Po obniżkach oceny 19 krajów w II kwartale obecnie nastąpiła rewizja w dla ośmiu państw, w tym Włoch, Danii, Szwajcarii, Egiptu i Chile.
49 obniżek ocen sektorowych w różnych regionach geograficznych wskazuje na wyraźne pogorszenie warunków w branżach uzależnionych od cyklów gospodarczych, takich jak budownictwo, przemysł metalowy i przetwórstwa drewna.
Do Europy nadciąga zima i recesja
Zmaterializowała się większość zagrożeń wymienionych w naszych poprzednich publikacjach: kryzys energetyczny w Europie, utrzymująca się inflacja i agresywne zacieśnianie polityki monetarnej. W efekcie tego grupa Coface znacznie obniżyła swoje prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego na świecie w 2023 r.: powinien on wynieść poniżej 2%, podobnie jak w latach 2001, 2008, 2009 i 2020.
Chociaż prognozy wzrostu skorygowaliśmy w dół dla wszystkich regionów na świecie, to Europa jest obszarem, którego perspektywy zarysowały się w najciemniejszych barwach. Wynika to z recesji, która tej zimy wydaje się nieunikniona we wszystkich głównych gospodarkach. Kryzys energetyczny istotnie się nasila, a Stary Kontynent przygotowuje się do „wymuszonego" otrzeźwienia. Niezależnie od tego, czy przyjmie ono formę „dobrowolnej" redukcji (zawieszenie działalności, która stała się nieopłacalna ze względu na koszty energii), czy też reglamentacji wprowadzonej przez rządy, zmniejszone zużycie energii niechybnie przełoży się na niższą produkcję i spadek PKB. Skala tego spadku będzie w dużej mierze uzależniona od warunków atmosferycznych panujących tej zimy, a krajem, który w pierwszej kolejności go doświadczy, będą Niemcy, czołowa potęga przemysłowa kontynentu.
W związku z tym większość naszych obniżek oceny ryzyka dla poszczególnych krajów w tym kwartale ponownie dotyczy gospodarek europejskich. Coface koryguje w dół 6 kolejnych ocen, zwłaszcza w przypadku 3 krajów, dla których ryzyko do tej pory nadal uznawane było za bardzo niskie: Danii, Szwajcarii i Luksemburga. Jedynie Norwegia, będąc producentem gazu, możne wciąż cieszyć się najlepszą oceną ryzyka.
W obliczu utrzymujących się na świecie wysokich cen energii prawie połowa z 49 obniżek ocen sektorowych dotyczy branż energochłonnych, takich jak przemysł chemiczny, papierowy i metalowy. Jednak w odróżnieniu od poprzedniego kwartału, kiedy większość z nich dotyczyła Europy, tym razem obniżyliśmy oceny tych sektorów również dla większości gospodarek azjatyckich i np. także dla RPA.
Banki centralne zaostrzają walkę z uporczywą inflacją
Ostatnie miesiące potwierdziły zjawisko utrzymującej się wysokiej inflacji, która coraz szerzej rozlewa się po gospodarkach rozwiniętych i wschodzących.
W takim otoczeniu główne banki centralne kontynuują swoją zdecydowaną politykę i większość z nich powróciła do poziomów podstawowych stóp procentowych, z jakimi nie mieliśmy do czynienia w ostatniej dekadzie. Przykładowo tego lata System Rezerwy Federalnej (Fed) podniósł podstawową stopę procentową 3 razy z rzędu o 75 punktów bazowych. Tak intensywne działania prowadzą do zwiększonego zacieśniania polityki monetarnej innych krajach – zwłaszcza wschodzących – w celu powstrzymania deprecjacji ich walut względem USD.
Jeśli takie zacieśnianie warunków monetarnych i finansowych byłoby kontynuowane w obecnym tempie, w oczywisty sposób spowoduje to zagrożenie dla globalnego wzrostu i stabilności finansowej.
Trzy banki centralne krajów wschodzących (Rosji, Turcji i Chin) nadal prowadzą przeciwstawną politykę monetarną. Chińskie władze monetarne obniżyły niektóre z referencyjnych stóp procentowych, aby wspomóc aktywność w odpowiedzi na wyniki potwierdzające ostre spowolnienie gospodarcze. Na sytuację w kraju nadal wpływa strategia zero-COVID, dotkliwa susza, której Chińczycy doświadczyli tego lata, oraz kryzys w sektorze nieruchomości. Do spadku wzrostu gospodarczego Chin w roku 2022 (3,2%) i 2023 (4,0%) znacznie poniżej standardów znanych z ostatnich dekad w szczególności przyczynią się kłopoty sektora nieruchomości, który wg szacunków odpowiada za 30% chińskiego PKB. To z kolei przełoży się na silne spowolnienie w całej gospodarce.
Powszechne zacieśnianie polityki monetarnej wyraźnie osłabia perspektywy dla światowego sektora budowlanego. Ceny metali przemysłowych i drewna w ostatnich miesiącach stale spadają i od początku roku obniżyły się odpowiednio o 20% i 60%, co skłoniło Coface do obniżenia oceny tych sektorów w kilku obszarach geograficznych.
Uwaga! Sprzeczne cele polityki fiskalnej i monetarnej
Podczas gdy banki centralne są zdeterminowane, aby walczyć z inflacją za pomocą „wszelkich dostępnych środków", wiele z nich staje w obliczu konfliktu celów w związku z polityką fiskalną realizowaną przez ich kraj/region. Rządy krajowe, walcząc z osłabieniem aktywności gospodarczej, w istocie zwielokrotniły środki przeznaczone na wspieranie siły nabywczej gospodarstw domowych i przepływów pieniężnych przedsiębiorstw. Efektem tych działań będzie potencjalnie wybuchowa mieszanka dla finansów publicznych: pogłębiający się deficyt publiczny i gwałtownie rosnące koszty finansowania.
Źródło: Coface
