Polacy lubią czytać o problemach znanych osób

W terminologii medialnej określenie „artykuł viralowy” pojawiło się kilka lat temu. Nazwa pochodzi od angielskiego słowa „viral”, czyli „wirusowy”. Jest to pojęcie mieszczące w sobie różne gatunki dziennikarskie: materiał viralowy może być reportażem, sprawozdaniem, wywiadem, a nawet raportem. Musi dotyczyć nośnego medialnie tematu, którym aktualnie żyje większa część społeczeństwa. Jego celem jest dotarcie do grupy odbiorców, pośród których będzie się rozprzestrzeniał. Materiały viralowe występują we wszystkich rodzajów mediów, szczególnie mocno są jednak związane z internetem.

– Artykuł viralowy to nic innego jak materiał, który ma przyciągnąć uwagę odbiorcy na tyle, na ile praktycznie go „zarazi”. Jak sama nazwa wskazuje, to jest wirus.Czytelnik będzie na tyle mocno go przeżywał, że jak kogoś przy najbliższej okazji spotka, to mu o tym powie i prześle mu link – mówi agencji Newseria prof. dr hab. Kazimierz Wolny-Zmorzyński, medioznawca.

Artykuły viralowe bazują m.in. na fakcie, że Polacy lubią czytać o problemach osobistych znanych osób, zwłaszcza jeśli problemy te dotyczą zdrowia psychicznego. Czytelnicy nie traktują takich tekstów jako plotki rodem z tabloidu, lecz jako istotne doniesienie prasowe. Kilka miesięcy temu ogromne zainteresowanie odbiorców zyskały materiały na temat depresji Justyny Kowalczyk. Zdaniem ekspertów większość czytelników utożsamiała się z polską narciarką, pokazała ona bowiem, że nie jest tak silna psychicznie, jak przypuszczano. Stała się przez to bliższa przeciętnemu czytelnikowi. 

– Czytelnicy zastanawiali się także, co się stało, że Adam Małysz nie ukończył rajdu Paryż-Dakar. Nawet można to sprawdzić po kliknięciach. Szukali przyczyny: czy problem z samochodem, czy może jakiś kryzys rodzinny? Przykładów pewnie można by mnożyć. Takim wirusem, który zaraził wszystkich, był ostatnio materiał dotyczący redaktora Kamila Durczoka. Niestety, prawdą jest to, że czyjeś nieszczęście nas wzmacnia. Nie tylko mnie nie wychodzi, lecz także komuś silniejszemu i podawanemu za wzór, więc i ja się lepiej czuję – mówi prof. dr hab. Kazimierz Wolny-Zmorzyński.

Podstawą artykułu viralowego, obok nośnego tematu, jest tytuł i lead. Mają one być tak skonstruowane, aby przykuć uwagę czytelnika i trzymać w napięciu do końca tekstu. Aby to osiągnąć, autor powinien stosować krótkie zdania i plastyczny, barwny język, co pomoże odbiorcy wyobrazić sobie opisywaną historię. Należy także unikać takich przymiotników, jak piękny, wspaniały, smakowity, rewelacyjny, bo takie określenia same nasuwają się odbiorcy, który po przeczytaniu danego materiału odkłada go i jeszcze chce wracać do niego. Dobrze jest także uzupełnić tekst fotografią. Dziennikarz piszący artykuł viralowy musi odznaczać się dużą spostrzegawczością, a także mieć zmysł obserwacji i znać się na ludzkiej psychice, tak aby móc wpływać na uczucia czytelnika.

– Twórca takiego materiału musi sam być na tyle silny i bezpieczny, żeby nie ulegać tej sensacji. Bo ten viral, ten wirus polega właśnie na tym, że im bardziej jest on sensacyjny, tym lepiej, bo wtedy bardziej to trafi do odbiorcy. Trzeba nad tym panować. Wprawdzie temat może załatwić wszystko i być połową sukcesu, dziennikarz odniesie sukces, publikując odpowiedni temat, czy to w prasie, czy w radiu, czy w telewizji, odpowiednio montując program telewizyjny czy audycję radiową, odpowiednio pisząc artykuł. Ale jak nie będzie panował nad niektórymi faktami, nie wyważy ich, to może ten temat spalić – mówi prof. dr hab. Kazimierz Wolny-Zmorzyński.

Zdaniem ekspertów polskie media wyraźnie zmierzają w kierunku materiałów viralowych. Jest to widoczne nie tylko w portalach internetowych, dla których najważniejsza jest klikalność artykułów, lecz także w serwisach informacyjnych, zarówno prasowych, jak i telewizyjnych.