Polski Plakat Operowy w Białymstoku

Plakaty operowe to wyjątkowe dzieła sztuki, które w sposób szczególny unaoczniają nierozerwalny związek projektu graficznego i muzyki. Najstarszy z eksponowanych to plakat do Aidy Verdiego wystawionej na deskach ówczesnej Państwowej Opery w Warszawie. Został zaprojektowany przez Józefa Mroszczaka w 1958 r. Początek lat 60. XX w. to czas niezwykły dla historii polskiego plakatu, gdyż w jednym miejscu i czasie mogły zaistnieć dzieła tak silnych indywidualności twórczych jak: Jan Lenica, Roman Cieślewicz, Henryk Tomaszewski, Waldemar Świerzy, Franciszek Starowieyski. Seria wykonana wówczas dla Opery Warszawskiej stanowi kulminację osiągnięć artystycznych tzw. Polskiej Szkoły Plakatu.

Talent twórców mógł zostać doceniony m.in. dzięki niezwykle korzystnym relacjom jakie zachodziły między projektantem, a zleceniodawcą-Bohdanem Wodiczko, dyrektorem artystycznym Opery Warszawskiej w latach 1961-1964, który pozostawił artystom pełną swobodę twórczą. Oto przykładowe realizacje z tego okresu: Zamek Sinobrodego (opera  Béli Bartóka) i plakat Romana Cieślewicza doskonale oddający grozę tematu, André Chénier z muzyką Umberto Giordano - plakat Stanisława Zamecznika, Wozzeck (Albana Berga), Faust (Charlesa Gounoda) czy Ifigenia na Taurydzie (Christopha Willibalda von Glucka), te trzy przefiltrowane okiem Jana Lenicy, czy  wreszcie upiorne wyobrażenie Franciszka Starowieyskiego do Strasznego Dworu (Stanisława Moniuszki).

Nie można tu pominąć, wyróżniającego się wyrafinowaną graficzną prostotą, plakatu Henryka Tomaszewskiego, wykorzystującego motyw gry w karty do zobrazowania jedynej opery napisanej przez mistrza operetki Jacques’a Offenbacha – Opowieści Hoffmana.

Wystawa ma charakter przekrojowy w dwojakim znaczeniu. Odsłania fragment  historii opery i opowiada ją plakatami. W sensie muzycznym ekspozycję otwiera i zamyka opera włoska-począwszy od Narcyza Domenico Scarlattiego, twórcy okresu baroku, aż po ostatnie współczesne kompozycje Marco Tuttino i jego Senso.

Nietypowy jak na plakat układ wystawy według nazwisk kompozytorów jest ukłonem w stronę muzyki operowej. Zgromadzone blisko siebie plakaty do oper Verdiego, Pucciniego, Moniuszki, Wagnera dają możliwość prześledzenia wybranego fragmentu d’oeuvre mistrza kompozycji, ale przede wszystkim porównania jak dany artysta plakacista ujął dokładnie ten sam temat.

Wystawa jest rzadką okazją, by oczami najwybitniejszych plakacistów zobaczyć znane postacie muzycznych opowieści: Fedora, Makbet, Rigoletto, Falstaff, Nabucco, Aida – to tylko niektóre z nich, zaś to jak zostały przedstawione w plakatach Wiesława Rosochy, Wiktora Sadowskiego, Jana Młodożeńca, Waldemara Świerzego, Romana Cieślewicza na długo pozostaje w pamięci widza.