Portfolio: Ikea otwiera Dom Jutra w polskim mieście

Wkrótce IKEA rusza z nowym sklepem w Szczecinie. Zanim to się jednak stanie, firma postanowiła zrobić coś specjalnego dla miasta i jego mieszkańców, otwierając Dom Jutra w samym sercu miasta przy Placu Odrodzenia. To pierwsza na świecie taka przestrzeń, w której każdy może nauczyć się, jak wprowadzać ekologiczne rozwiązania w swoim domu. Idea stojąca za tym miejscem jest odpowiedzią na wyzwania najbliższej przyszłości, takie jak zaśmiecenie, wyczerpywanie się zasobów naturalnych, nadchodzące susze i związany z nimi wzrost cen żywności czy potrzebę przebywania w zdrowszych, bardziej zielonych przestrzeniach. Ten pomysł nie przez przypadek powstał właśnie w Szczecinie. Okazuje się, że to najbardziej zielone miasto w Polsce, którego mieszkańcy niezwykle cenią sobie bliskość natury. Dodatkowo, są też bardziej otwarci na innowacje niż Polacy z innych regionów. Tak jak większość z nas, coraz bardziej przejmują się także kwestią odpadów. Całą wiedzę na temat miasta, którą udało się pozyskać dzięki serii spotkań i warsztatów z lokalnymi aktywistami, uwzględniły projektantki Domu Jutra, czyli Justyna Puchalska, Paulina Grabowska i Joanna Jurga.

Dom wprawiający w dobre samopoczuciem

Dom Jutra zaaranżowano w opuszczonym wnętrzu szczecińskiej kamienicy, która ma ponad 120 lat. Wybór lokalu ma pokazać, jak można wykorzystać to, co już mamy, oszczędzając przy tym zasoby. Z tego samego powodu projektantki zdecydowały się na surowy wystrój, w którym nowe wyposażenie łączy się z używanymi rzeczami i oryginalnymi elementami takimi jak zabytkowe drewniane parkiety czy oryginalne ściany.

- Chodziło nam o wydobycie piękna tego budynku, skoro stoi za nim historia, to nie warto jej ukrywać. Chciałyśmy też w ten sposób zbliżyć się do ludzi, bo przecież mało kto mieszka w domu, w którym wszystko jest idealne - komentuje stojąca za aranżacją wnętrz Justyna Puchalska.

Przy odnawianiu Domu Jutra wykorzystano materiały wykończeniowe, które są w stu procentach ekologiczne. Ściany zostały pomalowane oddychającymi farbami używanymi w konserwacji budynków. Dobierając wyposażenie, projektantki postawiły natomiast na lite drewno, sklejkę pozbawioną toksycznych formaldehydów, szkło oraz plastik z recyklingu. Zrezygnowały też z niepotrzebnych elementów dekoracyjnych i zastąpiły je wszechobecnymi roślinami uwielbianymi przez mieszkańców Szczecina. Wszystko po to, by pokazać, jak stworzyć maksymalnie przyjazne wnętrze. Współcześnie spędzamy przecież coraz więcej czasu w pomieszczeniach, co stało się jeszcze bardziej odczuwalne podczas obecnej pandemii.

Terapeutyczny Dom Jutra

Myślenie o dobrym samopoczuciu widać też w strefie relaksu nowej przestrzeni IKEA. Jedna ze ścian Domu Jutra została zmieniona w instalację terapii światłem, które przypomina słoneczne. Uczestnicząc w odbywających się tam sesjach naświetlania, w ciągu dnia można poprawić sobie nastrój i podnieść koncentrację, a wieczorem doznać przyjemnego i kojącego doświadczenia. Poza widzialną częścią spektrum światła słonecznego wprowadzone zostało tam także niewidoczne dla oka promieniowanie UVB oraz podczerwone. To pierwsze wpływa pozytywnie na syntezę witaminy D3 w organizmie, a drugie zapewnia przyjemne ciepło, które emitowane jest z panelu umiejscowionego na suficie. Dzięki temu można więc nie tylko zobaczyć światło słoneczne, ale też poczuć je na własnej skórze. Dlaczego to takie ważne? Odpowiednie oświetlenie we wnętrzach, w których przebywamy przez większość czasu, jest niezbędne do zachowania dobrego samopoczucia i zdrowia. Ma ono ogromny wpływ na tzw. rytm dobowy, czyli to, że w dzień czujemy się pełni energii do działania, a wieczorem senni. Dzieje się tak dlatego, że przez miliony lat ewolucji na nasz rytm dobowy wpływ miało słońce. Dlatego to tak ważne, aby we wnętrzach próbować wprowadzać rozwiązania i technologie, które je odtwarzają.

W strefie relaksu znalazła się też część projektów studentów szczecińskiej Akademii Sztuki, którzy adaptowali produkty IKEA, dostosowując je do różnych funkcji Domu Jutra.

- Praca ze studentami pozwoliła wciągnąć lokalnych mieszkańców w tworzenie tej przestrzeni. Zależało nam, żeby to było też miejsce od szczecinian dla szczecinian - przyznaje Joanna Jurga, która koordynowała proces.

W tym pomieszczeniu studenci zrobili wygodną leżankę oraz poduszki obciążeniowe symulujące tulenie. Korzystający z nich goście mają widok na rośliny. Okazuje się, że kontakt z zielenią jest tym czego bardzo brakuje nam w pomieszczeniach.

Samowystarczalny Dom Jutra

Ekologiczne rozwiązania zastosowane w przestrzeni IKEA zostały zaprojektowane pod kątem cyrkulacji żywności, wody, odpadów i innych zasobów pomiędzy różnymi pomieszczeniami. To tzw. metabolizm Domu Jutra, który polega na tym, że wynik jednego procesu jest pożywką dla kolejnego. Sercem całego systemu jest domowa farma oparta na bezglebowym trybie zużywającym między 5 a 10 procent wody, którą musielibyśmy wykorzystać przy standardowej uprawie. Dzięki zastosowaniu m.in. akwaponiki, hydroponiki oraz aeroponiki na miejscu udało się wyhodować pomidory, papryki, ziemniaki, kapustę, strączki, truskawki, mikroliście, zioła, spirulinę i kilka gatunków jadalnych grzybów, czyli pełne wegetariańskie spektrum odżywcze.

- Gdyby ktoś zrobił sobie taką farmę u siebie w domu, to byłby w stanie zapewnić sobie ponad połowę dziennego zapotrzebowania na kalorie i energię - mówi Paulina Grabowska, która była odpowiedzialna za stworzenie domowych farm i wspomnianej wcześniej instalacji terapii światłem.

Prosto z farmy składniki trafiają do otwartej kuchni i jadalni, gdzie każdy może nauczyć się robić z nich wegańskie potrawy lub po prostu wziąć je do domu, zaglądając do lodówki stowarzyszenia Jadłodzielni. Wszystkie odpady powstałe w procesie przygotowywania jedzenia są segregowane w dużych pojemnikach, które stanowią część wystroju wnętrza. W ten sposób projektantki chciały pokazać, że wcale nie trzeba ich trzymać pod zlewem. To o tyle ważne że wielu ludzi rezygnuje z segregacji, bo im się tam nie mieszczą. Dodatkowo, w kuchni znalazło się też miejsce na kompostowniki, do których trafiają odpady organiczne zmieniające się później w naturalny nawóz dla roślin.

Wszystkie rozwiązania prezentowane w przestrzeni da się dostosować do różnych metraży i szybko wdrożyć w swoim wnętrzu, korzystając z asortymentu IKEA i lokalnych sklepów. Pomagają w tym proste instrukcje udostępnione zarówno w Domu Jutra, jak i w sieci na zasadach open-source. Na miejscu jest też świetnie wyposażona strefa tworzenia, czyli warsztat, w którym można naprawiać i nadawać drugie życie starym przedmiotom.

Jutro bez odpadów

Dom Jutra będzie działał do czasu otwarcia sklepu IKEA w Szczecinie, czyli przez około rok. Twórcom przestrzeni zależało jednak, żeby pozostała po niej jakaś wartość dla miasta. Dlatego wraz z nią startuje inicjatywa na rzecz przyszłości bez odpadów. W ramach tego przedsięwzięcia mieszkańcy będą wskazywać problemy z gospodarowaniem śmieciami, a następnie pracować w grupach z przedstawicielami lokalnych władz nad projektami rozwiązań tych kwestii. Ekipa Domu Jutra poprowadzi ten proces przy udziale specjalistów z dziedziny design thinking, a wynikiem prac będzie plan wdrażania i finansowania nowych pomysłów. Raport, w którym zostaną zebrane wszystkie koncepcje zostanie udostępniony za darmo na zasadach opensource, więc każdy będzie mógł z niego skorzystać. To pierwsza tego typu inicjatywa IKEA na świecie.

- Chcemy zachęcić mieszkańców Szczecina do aktywnego działania w obszarze problemu z odpadami. Wierzę, że kiedy wszyscy zaczniemy głosować swoimi portfelami wybierając ekologiczne rozwiązania, to dokona się prawdziwa zmiana. - podsumowuje Gustaw Jakubowski z IKEA, który odpowiada za opracowanie i wdrożenie konceptu Domu Jutra.

Do tego multidyscyplinarnego projektu IKEA zaprosiła agencję Must Be Loud, która od początku współtworzyła strategię, koncepcję i komunikację miejsca oraz koordynuje prace pozostałych twórców.