Praca w zespole a utwór współautorski

CZYM JEST UTWÓR WSPÓŁAUTORSKI?

Najprościej mówiąc, jest to utwór będący rezultatem współdziałania kilku osób. Słowo współdziałanie jest tutaj kluczowe. Dlaczego? Dlatego, że pomiędzy osobami pracującymi nad stworzeniem utworu współautorskiego musi istnieć świadome porozumienie, założenie wspólnej pracy.

UTWÓR WSPÓŁAUTORSKI – ŚWIADOMY EFEKT WSPÓLNEJ PRACY

Jeszcze przed przystąpieniem do pracy autorzy powinni być zgodni co do tego, że ich celem jest stworzenie jednego, wspólnego dzieła. Chodzi tutaj o wykluczenie sytuacji, w której każdy ze współtwórców pracuje samodzielnie nad własnym utworem, nie mając pojęcia o pracy innych osób. Utwór współautorski nie jest dziełem przypadku. Jest on zawsze świadomym efektem pracy co najmniej dwóch autorów.

utwór współautorski nie jest dziełem przypadku; pomiędzy osobami współpracującymi nad stworzeniem dzieła istnieć musi świadome porozumienie, założenie wspólnej pracy

UTWÓR WSPÓŁAUTORSKI – CO TO JEST WKŁAD TWÓRCZY?

Wkład pracy osób pracujących wspólnie nad utworem współautorskim musi mieć charakter twórczy. To znaczy, że poszczególne wkłady pracy muszą posiadać cechy oryginalności i indywidualności, czyli spełniać te same warunki, które konieczne są do uznania danego działa za utwór w rozumieniu prawa autorskiego.

Jaki typ pracy nie będzie miał cech twórczych? Za wkład twórczy nie będzie uznany sam pomysł, inspiracja do stworzenia utworu współautorskiego. Wkładem twórczym nie będzie również pomoc techniczna sprowadzająca się np. do przepisania tekstu czy obsługi technicznej sprzętu fotograficznego (nawet jeśli wymaga ona wysokiej wiedzy fachowej). Dlaczego? Dlatego, że taka działalność nie ma cech oryginalności i indywidualności.

Wkładem twórczym nie będzie:

• pomysł, inspiracja do stworzenia utworu współautorskiego;
• pomoc w postaci dostarczenia środków i/lub materiałów do wykonania utworu współautorskiego;
• pomoc techniczna (np. pomoc w obsłudze specjalistycznego sprzętu fotograficznego).

UTWÓR WSPÓŁAUTORSKI A WSPÓLNOŚĆ PRAW

Współtwórcom przysługują wspólne, autorskie prawa majątkowe do stworzonego przez nich wspólnie utworu współautorskiego. Autorskie prawa osobiste pozostają oddzielne dla każdego ze współtwórców.

Co istotne, wspólne prawa do utworu współautorskiego są równe dla każdego ze współtwórców. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych zakłada domniemanie równości udziałów poszczególnych autorów utworu współautorskiego. Jeśli twórców utworu współautorskiego jest dwóch, to ich prawa autorskie rozkładać się będą równo – 50% na 50%. Domniemanie równości udziałów poszczególnych twórców może zostać jednak obalone. Jak? Wystarczy, że autorzy ustalą (najlepiej w łączącej ich umowie) inne wielkości przypadających im udziałów.

udział jest odpowiednikiem wielkości wkładu twórczego wniesionego przez współtwórcę; udział wyznacza również zakres uprawnień, które przysługują współtwórcy we wspólnym prawie twórców do utworu współautorskiego

Określenie wielkości udziałów jest sprawą kluczową dla późniejszego ustalania zakresu uprawnień poszczególnych współtwórców. Warto więc zadbać o to, aby zapisy umowne dotyczące wielkości udziałów odpowiadały rzeczywistemu nakładowi pracy i chroniły wszystkich współtwórców.

UTWÓR WSPÓŁAUTORSKI – WYKONYWANIE WSPÓLNEGO PRAWA

Do wykonywania wspólnego prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. Co więcej, wymóg uzyskania zgody wszystkich współtwórców do wykonywania wspólnych praw autorskich do całości utworu jest niezależny od wielkości wkładów twórczych wniesionych przez poszczególnych współtwórców. To znaczy, że tę samą wartość ma głos współtwórcy, który wniósł 75% wkładu twórczego do utworu współautorskiego, jak i głos tego, który wniósł tylko 2%.

O zgodę wszystkich współtwórców do wykonywania wspólnego prawa może być trudno szczególnie w sytuacji, gdy utwór współautorski jest efektem pracy kilku osób. Wystarczy brak zgody ze strony chociażby jednego współautora, aby nie dopuścić np. do sprzedaży dzieła. Co w takiej sytuacji mogą zrobić pozostali współtwórcy? Czy istnieją narzędzia, które mogą „przekonać” osobę sprzeciwiającą się decyzji większości do zmiany zdania? Każdy ze współtwórców może zwrócić się o pomoc w rozstrzygnięciu sprawy do sądu, który – po uwzględnieniu interesów wszystkich współtwórców – wyda decyzję o sposobie rozporządzania utworem współautorskim. Niewątpliwie szybszym (i tańszym) sposobem rozstrzygania tego typu konfliktów będzie porozumienie się współtwórców bezpośrednio pomiędzy sobą.