Z pamiętnika Chochlika (40): Kto jest winny?

Nazwy przy­wo­ła­nych pro­ce­dur brzmią okrut­nie, sucho i urzę­dowo, a summa sum­ma­rum cho­dzi o to, aby nie speł­niało się w kółko pro­roc­two poety, wiesz­czące iż pol­ski poli­graf przed szkodą i po szko­dzie cią­gle głupi*.

Sta­ram się w takich sytu­acjach uni­kać jak ognia zada­wa­nia pyta­nia posta­wio­nego w tytule niniej­szego felie­tonu. Zamiast wino­wajcy, szu­kam raczej przy­czyny, choć bywa, że obie drogi pro­wa­dzą pod jeden adres.

Cza­sem jed­nak trudno prze­do­stać się przez gąszcz sprzecz­nych opi­nii, rela­cji i wza­jem­nych oskar­żeń, szcze­gól­nie kiedy pomię­dzy klien­tem koń­co­wym a dru­kar­nią ist­nieje jeden lub wię­cej pośred­ni­ków. Poni­żej przed­sta­wiam przy­kła­dowy pro­blem, z jakim do cho­chli­ko­wego pogo­to­wia poli­gra­ficz­nego zwró­cił się sko­ło­wany czytelnik.

Osoby dra­matu:

• klient koń­cowy
• dru­kar­nia
• pośred­nik mię­dzy klien­tem koń­co­wym i drukarnią
• stu­dio gra­ficzne, które na zle­ce­nie klienta koń­co­wego przy­go­to­wało mate­riały do druku.

Prze­bieg wydarzeń:

Pośred­nik dostał od klienta koń­co­wego zle­ce­nie na wypro­du­ko­wa­nie teczki ofer­to­wej. Z dru­karni otrzy­mał rysu­nek wykroj­nika w wer­sji wek­to­ro­wej, który prze­ka­zał klien­towi koń­co­wemu. Ten zle­cił fir­mie gra­ficz­nej wyko­na­nie pro­jektu na bazie otrzy­ma­nego wykroj­nika. Po zaak­cep­to­wa­niu pro­jektu, pośred­nik prze­ka­zał do dru­karni otrzy­many od klienta koń­co­wego plik produkcyjny.

Po wydru­ko­wa­niu teczki oka­zało się, że w pro­jek­cie jest błąd. Gra­fik przy­go­to­wał pro­jekt zewnętrz­nych stron teczki, wyka­dro­wu­jąc go kształ­tem wykroj­nika. Nie­stety postą­pił dokład­nie tak samo z wewnętrz­nymi stro­nami teczki, nie odwra­ca­jąc jed­nak rysunku wykroj­nika (flip hori­zon­tal).

Pro­blem zauwa­żono dopiero po wydru­ko­wa­niu, wykro­je­niu i zło­że­niu teczki. Dru­kar­nia twier­dzi, że powinna dostać wła­ściwy pro­jekt i nie ma obo­wiązku się zasta­na­wiać czy coś jest w lustrze czy nie. Gra­fik twier­dzi, że zawsze tak robił i nie było pro­ble­mów, a klient koń­cowy ma w nosie kto naroz­ra­biał i czeka na teczkę. Pośred­nik został z pro­ble­mem i nie wie co ma zrobić.

Pyta­nia:

Kto ma rację? Gra­fik, który „zro­bił tak, jak zawsze” czyli źle, czy dru­karz, który jest prze­ko­nany, że powi­nien dostać gra­fikę w takiej for­mie, w jakiej ma ona wyglą­dać po wydru­ko­wa­niu? Jaką rolę i odpo­wie­dzial­ność ponosi w tym zda­rze­niu pośred­nik? A może klient koń­cowy też ma coś na sumieniu?

Dru­kar­nia jest niewinna…?

Na pierw­szy rzut oka sprawa jest oczy­wi­sta. Gra­fik popeł­nił błąd. Na taką oko­licz­ność więk­szość dru­karń zabez­pie­cza się już sys­te­mowo, kon­stru­ując odpo­wied­nio regu­la­min współ­pracy. Zazwy­czaj stoi w nim czarno na bia­łym, że jeśli zle­ce­nie nie obej­muje usługi dtp, odpo­wie­dzial­ność za pra­wi­dłowe przy­go­to­wa­nie pli­ków pro­duk­cyj­nych spo­czywa na zle­ce­nio­dawcy, w tym przy­padku na pośredniku.

Tak więc dru­kar­nia wydaje się być kryta, a pro­blem odpo­wie­dzial­no­ści winien się roz­strzy­gnąć pomię­dzy pośred­ni­kiem, klien­tem koń­co­wym a stu­diem gra­ficz­nym. Teo­re­tycz­nie wszystko jest jasne, ale…

W naszej dru­karni dość szybko zorien­to­wa­li­śmy się, że pozo­sta­wie­nie Klienta na pastwę litery prawa i posła­nie mu w postę­po­wa­niu rekla­ma­cyj­nym kilku krót­kich strza­łów w słabe punkty, nie opłaca się nikomu.

Jeśli nawet w poje­dyn­czym przy­padku klient ugnie się pod cię­ża­rem twar­dych argu­men­tów, wycofa rekla­ma­cję i ure­gu­luje należ­ność, to z pew­no­ścią kolejne zle­ce­nia będzie loko­wać w dru­kar­niach bar­dziej przyjaznych.

Aby do tego nie dopu­ścić wpro­wa­dzi­li­śmy parę lat temu kon­trole mię­dzy­pro­ce­sowe na wszyst­kich eta­pach pro­cesu pro­duk­cyj­nego. Na początku plik tra­fia na sta­no­wi­sko kon­tro­lingu, gdzie jest „cze­sany” pod kątem zgod­no­ści ze zle­ce­niem i nor­mami dla poligrafii.

Póź­niej na mon­tażu elek­tro­nicz­nym spraw­dza się jego popraw­ność tech­no­lo­giczną i doko­nuje wali­da­cji. W ramach tejże, każda praca jest dru­ko­wana w skali 1:1 na plo­te­rze peł­no­for­ma­to­wym i skła­dana w kształt goto­wego pro­to­typu. Gdyby w oma­wia­nym przy­padku wyko­nano tę czyn­ność przed jej naświe­tle­niem, z pew­no­ścią błąd został by wykryty.

Także dru­ka­rze oraz osoby odpo­wie­dzialne za usługi wykoń­cze­niowe (w tym wypadku za wykra­wa­nie) mają obo­wią­zek spraw­dze­nia popraw­no­ści przy­go­to­wa­nia pracy.

Oczy­wi­ście nie­zgod­no­ści nadal się zda­rzają i bywa, że cho­chlik i tak jest od nas spryt­niej­szy, ale zarówno my jak i nasi klienci wiemy, że zro­bi­li­śmy wszystko aby go uka­tru­pić za w czasu.

Klient koń­cowy i pośred­nik są niewinni…?

Tutaj sprawa jest znacz­nie bar­dziej skom­pli­ko­wana, bo wszystko zależy od ure­gu­lo­wań, jakie pomię­dzy pośred­ni­kiem a klien­tem koń­co­wym zostały zawarte. Czę­sto bywa, że żad­nych kon­kret­nych ure­gu­lo­wań nie ma, a współ­praca roz­wija się bez­kon­flik­towo, do pierw­szej wpadki. Ponie­waż jed­nak zagad­nie­nie to wykra­cza poza tema­tykę cho­chli­ko­wych felie­to­nów, pozo­sta­wiam obu adwer­sa­rzy na pastwę wła­snych zespo­łów nego­cja­cyj­nych, by sku­pić się na głów­nym wino­wajcy całego zamieszania…

Gra­fik na dywanik!!!

Stara mak­syma mówi, że nie myli się ten, kto nic nie robi. Idąc tym ludo­wym tro­pem można by sądzić, że zaro­bieni na amen gra­ficy mają szcze­gólne prawo do pomy­łek. Zga­dzam się z tym, pod jed­nym jed­nak warun­kiem. Ujść pła­zem mogą jedy­nie pomyłki nowa­tor­skie, nato­miast nie ma według mnie szansy na łagodny wymiar kary gra­fik, który cią­gle powta­rza te same błędy, chcąc z upar­to­ścią godną lep­szej sprawy uwia­ry­gad­niać w nie­skoń­czo­ność, przy­wo­łaną na wstęp­nie prze­strogę Kocha­now­skiego. .
Przy­pa­trzymy się więc dokład­niej przy­pad­kowi z dzi­siej­szego case study.

Gra­fik pro­jek­tu­jąc teczkę dwu­stron­nie zadru­ko­waną wyka­dro­wuje kształ­tem wykroj­nika, powięk­szo­nym o odpo­wied­nie spady, zewnętrzne i wewnętrzne strony teczki. Zapo­mina albo igno­ruje fakt, że kształt stron wewnętrz­nych jest lustrza­nym odbi­ciem kształtu stron zewnętrznych.

Praw­do­po­dob­nie wyglą­dało to tak:

A powinno wyglą­dać tak:

W efek­cie po druku wyszło praw­do­po­dob­nie tak:

Wobec ewi­dent­nego błędu pro­jek­to­wego, argu­ment gra­fika, iż zawsze tak robił i było dobrze, jest nie do obrony. Z pew­no­ścią w poprzed­nich wypad­kach dru­kar­nia sama popra­wiała mu pro­jekty, nie infor­mu­jąc go o tym i czło­wiek żył sobie w prze­ko­na­niu, że pro­jek­to­wa­nie gra­ficzne ma w małym palcu. A tu nagle ciach i palec odcięty.

Zwa­żyw­szy, że pal­ców mamy jedy­nie dzie­sięć, a kom­pu­tery ste­ro­wane tylko umy­słem to melo­dia przy­szło­ści, warto zadbać aby nie tra­cić ich w tak pro­stych sytu­acjach. Wypiszmy więc na koniec trzy święte zasady obo­wią­zu­jące przy pro­jek­to­wa­niu teczek, któ­rych prze­strze­ga­nie uchroni nas od bole­snych amputacji:

Zasada 1 – awers/rewers

Kadru­jąc pro­jekt pro­duktu dwu­stron­nie zadru­ko­wa­nego kształ­tem nie­sy­me­trycz­nym, należy pamię­tać, że kadr rewersu jest lustrza­nym odbi­ciem kadru awersu, podob­nie jak lewe ucho jest lustrza­nym odbi­ciem pra­wego ucha.

Zasada 2 – walidacja

Pro­jek­tu­jąc pro­dukty  wyma­ga­jące zasto­so­wa­nia pro­cesu wykra­wa­nia należy bez­względ­nie prze­pro­wa­dzić jego wali­da­cję. W tym celu naj­le­piej jest wdru­ko­wać pro­jekt na plo­te­rze w skali 1:1, uży­wa­jąc pod­łoża zbli­żo­nego gru­bo­ścią do medium final­nego. Należy wyko­nać wydruk dwu­stronny lub skleić ze sobą dwa wydruki jed­no­stronne (wtedy uży­wamy papieru o połowę cieńszego).

Po wycię­ciu odpo­wied­niego kształtu, skła­damy pro­jekt wg linii bigo­wa­nia i spraw­dzamy czy wszystko odpo­wiada naszym zało­że­niom. Naj­le­piej, jak taki pro­to­typ jest pod­stawą do zatwier­dze­nia pro­jektu przez zleceniodawcę.

Jeżeli nie dys­po­nu­jemy plo­te­rem, warto przy­naj­mniej wydru­ko­wać pro­jekt w odpo­wied­niej skali na dru­karce, skleić przód z tyłem i wyciąć kształt wykroj­nika. Nie zwa­li­du­jemy w ten spo­sób wszyst­kich ele­men­tów pro­jektu, ale zabez­pie­czymy się przed typo­wymi błę­dami pro­jek­to­wymi, takimi jak złe roz­miesz­cze­nie ele­men­tów gra­ficz­nych w sto­sunku do linii cię­cia i bigo­wa­nia. W oma­wia­nym dziś przy­padku, wydruk nawet na plujce A4, ujaw­nił by z miej­sca błąd projektowy.

Przy oka­zji zachę­cam nawet małe stu­dia gra­ficzne do zaopa­trze­nia się w plo­ter. Można sto­sun­kowo nie­drogo nabyć plotery uży­wane, wyco­fane z eks­plo­ata­cji przez pra­cow­nie archi­tek­to­niczne. Zain­sta­lo­wa­nie w nich pojem­ni­ków do wie­lo­krot­nego napeł­nia­nia tuszem (foto powy­żej), zapew­nia bar­dzo tanie koszty eks­plo­ata­cji. Oczy­wi­ście taki plo­ter nie może słu­żyć do dru­ków wyso­kiej jako­ści, ale do celów wali­da­cji świet­nie się nadaje.

Zasada 3 – nie kadro­wać kształ­tem wykrojnika

Wie­lo­krot­nie już o tym pisa­łem, ale w kon­tek­ście dzi­siej­szego case study powta­rzam kolejny raz.

Ze wzglę­dów tech­no­lo­gicz­nych pliki pro­duk­cyjne pro­duk­tów takich jak teczki, nie powinny być wyka­dro­wy­wane kształ­tem wykrojnika.

Jeśli pro­jekt posiada tło, naj­le­piej go przy­go­to­wać w postaci pro­sto­kąta o wymia­rach wykroj­nika powięk­szo­nych z każ­dej strony o odpo­wied­nie spady. Kształt wykroj­nika może być na niego nało­żony w odręb­nym kolo­rze spo­to­wym, z włą­czo­nym nadru­kiem, aby nie czy­ścił tła pod sobą. Oto przykład:

Można także dostar­czyć trzy pliki (lub jeden trzy­stro­ni­cowy pdf) zawie­ra­jące kolejno: pro­jekt do druku w kształ­cie pro­sto­kąta, wykroj­nik, pogląd z wykroj­ni­kiem nało­żo­nym na pro­jekt. Coraz czę­ściej spo­ty­kam się nawet z sytu­acją, że gra­fik dostar­cza dodat­kowo trój­wy­mia­rową wizu­ali­za­cję pro­duktu final­nego. Ale to już pełny wypas, więc potrzeba jesz­cze tro­chę czasu aby mówić o standardzie.
 

Z cho­chli­ko­wym pozdro­wie­niem
Andrzej Gołąb

Rys. Bro­ni­sław Józe­fiok
Foto: Anna Gołąb