Prawo przedsiębiorców do zwolnienia z podatku w ramach pomocy de minimis

Dofinansowanie inwestycji, szkoleń, ale i zwolnienia z podatku

Unia Europejska dopuszcza państwową pomoc przedsiębiorcom, która nie narusza konkurencji ani nie wpływa na handel między państwami członkowskimi. Udzielana jest ona firmom w różnej postaci np. wsparcia w inwestycjach, szkoleń, ale i umorzeń odsetek ZUS, a przede wszystkim zwolnień podatkowych. Generalnie, zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (UE) Nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis, całkowita kwota pomocy przyznanej przez państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu nie może przekroczyć 200 000 EUR w okresie trzech lat podatkowych. Niższą wartość dopuszczalnej pomocy KE przewiedziała w rozporządzeniu 1408/2013 w sektorze rolnym. Zgodnie z jego art. 3 ust. 2 nie może ona przekroczyć w okresie trzech lat podatkowych 15 000 EUR.

Audyt podatkowy i wniosek o stwierdzenie nadpłaty

W listopadzie 2021 r. podatnik nabył nieruchomość gruntową stanowiącą gospodarstwo rolne, za cenę ponad 16 mln zł. Przy umowie sprzedaży notariusz, jako płatnik, pobrał 2% podatek od czynności cywilnoprawnej w wysokości ponad 320 tys. zł. Po tygodniu, najwidoczniej po dokonaniu weryfikacji podatkowo-prawnej przeprowadzonej transakcji, wystąpił do naczelnika urzędu skarbowego o stwierdzenie nadpłaty w ww. podatku PCC. Naczelnik ustalił, że podatnik w 2019 r. otrzymał pomoc de minimis dla rolnictwa w wysokości 23 tys. zł. Podatnik domagał się więc stwierdzenia nadpłaty w wysokości 47 tys. zł, czyli w wysokości kwoty pozostałej z przysługującego mu w ramach pomocy de minimis w rolnictwie limitu 15 tys. euro (kurs euro oscylował wówczas wokół 4,66 zł x 15 000 = 70 tys. zł.).

Zwolnienie z podatku w całości przekroczyłoby dopuszczalny limit pomocy de minimis

Naczelnik odmówił. Przyznał, że transakcja podatnika wypełniła wszystkie przewidziane w art. 9 pkt 2 ustawy o PCC przesłanki zwolnienia, m.in.: powierzchnia gospodarstwa rolnego powstałego w wyniku jego powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha, a gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia. Jednak wskazał na art. 3 ust. 7 rozporządzenia 1408/2013, który stanowi, że jeżeli z powodu udzielenia nowej pomocy de minimis pułap określony w ust. 2 (a więc 15 000 euro) lub górny limit krajowy, o którym mowa w ust. 3, zostałby przekroczony, nowa pomoc nie może być objęta przepisami niniejszego rozporządzenia. Organ skonkludował więc, że w przedmiotowej sprawie ową „nową pomocą” jest zwolnienie podatkowe z PCC. Skoro więc wskutek udzielenia zwolnienia limit pomocy de minimis zostałby przekroczony, „nowe zwolnienie” nie podlega przepisom rozporządzenia, a nie tylko jego część.

Podatnicy mogą korzystać ze zwolnienia w części w jakiej nie przekroczy ono limitu pomocy

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uznał, że skoro celem unijnego rozporządzenia 1408/2013 jest zakaz przyznawania przez państwo pomocy ponad określoną w nim kwotę to nie ma przeszkód, aby dany podmiot uzyskał pomoc w wysokości, która kwocie tej odpowiada. I wbrew temu, co twierdzą organy, nie sprzeciwiają się temu przepisy przedmiotowego rozporządzenia. Sąd zwrócił uwagę, że w jego art. 3 ust. 2 unijny ustawodawca posługuje się pojęciem „całkowitej kwoty pomocy”, która nie może przekroczyć ustalonego limitu. Przede wszystkim wrocławski sąd przywołał poprzednio obowiązujące rozporządzenie KE nr 1535/2007 z 20 grudnia 2007 r., w którym w art. 3 ust. 2 zawarte było stwierdzenie, że gdy łączna kwota pomocy przekracza pułap, o którym mowa w akapicie pierwszym, nie może ona być objęta przepisami niniejszego rozporządzenia, nawet w odniesieniu do części pomocy nieprzekraczającej tego pułapu. W aktualnym rozporządzeniu 1408/2013 takiego zastrzeżenia nie ma. Poza tymi argumentami sąd wskazał, że nie ma takiego przepisu, który zakazywałby udzielania częściowego zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnej. W drodze wnioskowania z większego na mniejsze, skoro zwolnienie można uzyskać co do całości podatku, to można również do jego części. Uchylając zaskarżoną przez podatnika decyzję naczelnika urzędu skarbowego WSA orzekł: „zwolnienie ma zastosowanie do kwoty nieprzekraczającej limitu określonego w rozporządzeniu nr 1408/2013. W konsekwencji, jeżeli wysokość zwolnienia przekroczyłaby tę kwotę, nadwyżka nie jest objęta zwolnieniem podatkowym”.

Podsumowanie

Przedsiębiorcy, rolnicy i inni podatnicy, którzy byli uczestnikami podobnych postępowań, i którym fiskus odmówił prawa do skorzystania z ulgi w podatku, powinni przeprowadzić podobną weryfikację – audyt podatkowy, podobnie jak skarżący w tej sprawie. Może się okazać, że opisany przypadek nie jest przypadkiem odosobnionym. I z pewnością nie jest. Świadczą o tym przykładowe, tożsame sprawy: z 5 lipca 2022 r., sygn. akt III FSK 256/22; z 19 stycznia 2022 r., sygn. akt II FSK 1141/21; z 25 listopada 2021 r., sygn. akt I GSK 840/21; z 22 września 2021 r., sygn. akt III FSK 188/21; z 21stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 456/18; z 7 lipca 2020 r., sygn. akt II FSK 930/20; z 2 września 2021 r., sygn. akt II FSK 1423/18, w których Naczelny Sąd Administracyjny stanął po stronie podatników orzekając, że mogą oni skorzystać w ramach pomocy de minimis ze zwolnienia również tylko co do części zobowiązania podatkowego.