Wydawać by się mogło, że taki bzdet, jak wizytówka nie powinien sprawiać większych problemów projektowych, ale w praktyce okazuje się, że kolejne pokolenia grafików potykają się o podobne „drobiazgi”. Oczywiście trudno tutaj o jakieś konkretne normy i jedynie słuszne zasady, tym niemniej bez względu na poziom kreatywności i twórczą wenę projektanta, parę podstawowych prawideł warto jednak przestrzegać.
Zaprenumeruj newsletterW tym artykule omawiamy m.in. następujące zagadnienia:
- Spady i marginesy wewnętrzne dla wizytówek.
- Orientacja i kolejność stron wizytówki.
- Fonty i otwory stosowane w wizytówkach.
- Maski pod lakier wybiórczy i pod tłoczenie.
Sytuacja jest o tyle złożona, iż wizytówki są obecnie najbardziej popularnym wyrobem poligraficznym, realizowanym przez drukarnie w tak zwanym systemie zoptymalizowanym. Z tego też względu nasz wypieszczony projekt jest jednym z kilkudziesięciu innych projektów, zmontowanych na arkuszu drukarskim i siłą rzeczy nie cieszy się taką troską, jak zlecenie indywidualne, szyte na miarę, ale i na kieszeń zamożniejszego klienta.
Roztropny projektant wiedząc, że wizytówka będzie drukowana w masówce, stara się unikać potencjalnie niebezpiecznych poligraficznie rozwiązań, które w kameralnych warunkach wychodzą efektownie, ale w realiach druku zoptymalizowanego już niekoniecznie. Zgłaszanie niezgodności post factum często kończy się niepowodzeniem, bo drukarnie zabezpieczają się skutecznie i w obowiązujących klienta regulaminach, zapewniają sobie dość szerokie granice tolerancji.
O czym więc przede wszystkim warto pamiętać?
Spady i marginesy wewnętrzne
To temat nieśmiertelny, obowiązujący we wszystkich realizacjach poligraficznych. W wyrobach o tak niewielkim formacie, jak wizytówki, spady mają szczególne znaczenie, gdyż pole manewru dla ewentualnych korekt jest tu niewielkie. Niedopatrzenie, które w wypadku plakatów, jakoś da się „zgubić” na krajalni, tutaj będzie musiało pozostać.
Tak więc pamiętajmy o założeniu dla każdej pracy spadów o wielkości zależnej od wymogów konkretnej drukarni. Zazwyczaj jest to od 2 mm do 3 mm. Na spad, czyli poza format netto wizytówki, wypuszczamy wszystkie te elementy, które dochodzą do jej krawędzi, takie jak tło, linie, bitmapy. Aby spady ujawniły się w pliku wynikowym, należy w trakcie eksportu pracy do pdfa, zaznaczyć ten fakt w opcjach eksportu.
Z tych samych względów, o których piszemy wyżej, należy zadbać o odpowiednie czyli min. 5 mm odsunięcie od krawędzi, wszystkich niespadowych elementów wizytówki, takich jak teksty czy też logo.
Pamiętajmy, że wizytówki podobnie jak inne produkty poligraficzne są cięte w stosach po kilkadziesiąt sztuk w każdym. Pod wpływem nacisku noża krajarki może dojść do istotnego przesunięcia się arkuszy w stosie i w efekcie do przycięcia elementów znajdujących się zbyt blisko krawędzi. Ekstremalnym, przykładem jest stosowanie w projekcie ramek wewnętrznych oddalonych o 1-2 mm od brzegu wizytówki. To jazda bez trzymaki i rzadko kończy się dobrym rezultatem.
Projekt wizytówki (w kolorze czarnym) z prawidłowo rozmieszczonymi elementami tekstowymi i graficznymi
Projekt wizytówki (w kolorze czarnym) z błędnie rozmieszczonymi elementami tekstowymi i graficznymi. Logo i tekst zbyt blisko krawędzi cięcia. Linia pozioma nie jest wypuszczona na spad
Orientacja i kolejność stron wizytówki
Zachęcam, aby bez względu na to, czy wizytówka funkcjonuje ostatecznie w orientacji poziomej (landscape) czy pionowej (portrait) pliki wynikowe dostarczać w orientacji poziomej. Nie wszystkie zresztą drukarnie w formularzu zamówienia rozróżniają orientacje i zazwyczaj dostępna jest tylko jedna opcja.
Tak czy siak, obie strony wizytówki winny mieć bezwzględnie tę samą orientację i to nie tylko na poziomie podglądu. Dotyczy do przede wszystkich zawartych w pliku pdf obszarów zwanych boxami. Chodzi przede wszystkim o trimbox (pole przycięcia) i mediabox (pole spadu).
Jeśli obie strony wizytówki przesyłacie w jednym pliku wynikowym, przyjmijcie zasadę, że pierwszy strona pliku odpowiada głównej stronie wizytówki czyli jej przodowi, a druga strona dotyczy tyłu wizytówki. Kiedy pliki wysyłacie osobno, w nazwie pliku winna być zawarta jasna informacja, który plik to przód, a który tył wizytówki.
Dość częstą sytuacją jest zlecanie większej ilości wizytówek z różnymi przodami i wspólnym tyłem. Ma to miejsce głównie w wizytówkach służbowych. Teoretycznie można wtedy postąpić dwojako: wysłać wszystkie przody i tylko jeden plik z tyłem, zaznaczając iż należy go zmontować ze wszystkimi przodami, lub też do każdego przodu dołożyć ten sam tył. Ja jestem zwolennikiem tego drugiego rozwiązania, a w regulaminach większości drukarń internetowych jest to zdaje się standardem.
Fonty
Odradzam używania w wizytówkach dwuelementowych krojów pisma.
Najbezpieczniejsze są oczywiście kroje bezszeryfowe, drukowane jednym – najchętniej 100% kolorem.
Rastrowanie tekstów i używanie wszystkich składowych CMYKa w druku offsetowym może poskutkować zaburzeniem ostrości rysunku czcionki i „poszarpaniem” ukośnych elementów liter.
Z tej samej przyczyny nie zalecam stosowanie tekstów w kontrze na apli złożonej z głębokiej czerni. Bezpieczna wysokość kroju pisma „wizytówkowego” to min. 12 pkt.
Otwory
Jeżeli życzycie sobie aby w wizytówce wywiercono otwór, miejsce dziurowania należy zaznaczyć paserem o ramionach mniejszych od średnicy otworu, tak aby nawet przy niedokładnościach pasowania, krzyżyk został usunięty wraz z „odwiertem”. Zazwyczaj drukarnie mają do wyboru kilka średnic otworów od 2 mm do 15 mm.
Nie należy zaznaczać otworu rysując okrąg o średnicy równej średnicy dziurki, bo konia z rzędem temu kto za każdym razem trafi wiertłem w taki cel. Bezpieczna odległość otworu od krawędzi wizytówki to min. 5 mm.
Sposób zaznaczenia miejsca wywiercenia dziurki w podglądowym pliku z projektem wywieszki
Maski pod lakierowanie wybiórcze
Jeśli chcemy aby pewne elementy wizytówki zostały pokryte lakierem wybiórczym, oprócz projektu do druku winniśmy dostarczyć projekt maski dla lakieru, zawierający tylko te obiekty z wizytówki, które mają być polakierowane. Oto kilka przydatnych wskazówek:
Plik z maską winien mieć ten sam format co praca główna do druku.
W pliku wielostronicowym maska winna znajdować się zaraz po stronie z odpowiadającym jej drukiem. W zależności od sytuacji kolejność stron może więc wyglądać trojako:
- lakier na przodzie wizytówki – kolejność stron: Przód-Maska-Tył.
- lakier na tyle wizytówki – kolejność stron: Przód-Tył-Maska.
- lakier dwustronny – kolejność stron: Przód-Maska-Tył-Maska.
Lakier musi być oddalony od krawędzi wizytówki o min. 3 mm czyli maksymalne wymiary obszaru lakierowanego winne być o co najmniej 6 mm mniejsze zarówno na wysokości, jak i na szerokości.
Tekst pokryty lakierem wybiórczym musi mieć co najmniej 12 pkt wysokości, a linie min. 2 mm grubości.
Maska winna być złożona wyłącznie ze 100% koloru dodatkowego.
Nie używamy lakierowania dla elementów w kontrze.
W wypadku wizytówek składanych, unikamy lakierowania wybiórczego elementów znajdujących się na linii falcowania.
Prawidłowo przygotowany plik produkcyjny: a) praca główna do druku, b) maska na lakier UV, c) podgląd miejsca lakierowania
Maski pod matryce do tłoczenia i hotstampingu
Przygotowanie masek pod matryce nie różni się specjalnie od tego, co opisaliśmy wyżej. Maska obejmuje wyłącznie ten element, który ma być poddany tłoczeniu bądź złoceniu (srebrzeniu). Winna być wykonana w kolorze 100% black i dostarczona do podwykonawcy w osobnym pliku. W pliku podglądowym należy wskazać dokładnie umiejscowienie tłoczenia na pracy głównej.
Matryca do tłoczenia wklęsłego
Obecnie grafik nie musi już dla tłoczenia na cieńszych podłożach wykonywać projektu zarówno matrycy jak i patrycy. Zrobi to firma wykonująca matryce, o ile dba o klienta. Grafik wysyła tylko czytelnie przygotowany plik z tłoczonym elementem. Firma wykonująca matrycę, po otrzymaniu informacji o grubości tłoczonego surowca, sama dorabia patrycę.
Z chochlikowym pozdrowieniem
Andrzej Gołąb
Niniejszy tekst pochodzi z przygotowywanego do druku, drugiego tomu »Praktycznego Poradnika Poligraficznego« poświęconego produktom poligraficznym Przypominamy, że w kwietniu br. ukazał się nakładem wydawnictwa „Helion”, pierwszy tom tegoż Poradnika, dotyczący procesów poligraficznych. Książka jest do nabycia w księgarni HELION, oraz w większości księgarń internetowych i stacjonarnych. Zachęcam do zakupu i lektury.
Praktyczny poradnik poligraficzny. Procesy,
Helion, Gliwice 2021.
Format: B5
Stron: 344
Oprawa: zintegrowana
