Spośród wszystkich zapachów dzieciństwa w szczególny sposób pozostał w moim sercu zapach ulotek zachodnich producentów samochodów. W owych czasach kolekcjonowała je dzieciarnia ze wszystkich chyba krajów demoludu. Rynek praktycznie nie istniał, a więc rynek ulotek też był dla nas czymś egzotycznym. Ulotki i inne kolorowe materiały reklamowe pozyskiwaliśmy pisząc błagalne listy do ambasad państw ideologicznie nam wrogich, lub wprost do zachodnich firm.
Zaprenumeruj newsletterW tym artykule omawiamy m.in. następujące zagadnienia:
Definicja ulotek
Funkcje ulotek
Rodzaje ulotek
W kraju, sporadycznie pojawiająca się reklama, funkcjonowała jako zaprzeczenie samej siebie, promując produkty i usługi niedostępne ogółowi społeczeństwa. Słynne „Lataj LOTem” czy też „W sklepach Społem klient ma zawsze rację” są tego najlepszym przykładem. Granice były zamknięte i latać samolotami nikt normalny nie mógł, a w sklepach o rację klienta nie pytano i kupowało się to, co aktualnie „rzucono”, a nie to, co było potrzebne. Kiedy sprzedaż cukru była reglamentowana i realizowana na kartki, szczególnie gorzki smak miał wańkowiczowski slogan „Cukier krzepi”
Rodzice z rozrzewnieniem wspominali przedwojenne czasy i ówczesne hasła reklamowe. W ich opowieściach nie mogło zabraknąć reklamy środka przeczyszczającego, który „przeczyszcza nie budząc Cię ze snu”, czy też sloganu „Prędzej serce Ci pęknie”, którego sensu długo nie mogłem zrozumieć. Na moje pytania ojciec uśmiechał się jedynie pod nosem i spoglądał filuternie w stronę mamy. Dopiero wszystko wiedzące podwórko uświadomiło mi, że chodzi o reklamę prezerwatyw…
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/05/26/jak-sto-lat-temu-reklamowano-prezerwatywy/
Kiedy wreszcie wzięliśmy sprawy w swoje ręce i runęły wszelkie mury, kraj zalała moda reklamowania wszystkiego wszelkimi metodami. Zyskała na tym rodzima poligrafia, która po dekadach marazmu i cenzury, odradzała się w imponującym tempie. Zanim Poczta Polska zdołała zorientować się o co w tym wszystkim chodzi, ulotki reklamowe wszelkiej maści zasypały nasze klatki schodowe, korytarze, chodniki i ulice.
Dziś wszelkie instytucje, organizacje, partie polityczne, firmy, punkty usługowe i gastronomiczne, komunikują się z klientem za pomocą ulotek. Nawet nastawione na słowo mówione związki religijne, doceniły tę formę promocji swoich duchowych recept na szczęście.
Definicja ulotek
Dość rozbudowana definicja ulotki, jaką proponuje Wikipedia wydaje się wyczerpująco opisywać najważniejsze cechy tego wyrobu poligraficznego, tak więc nie silimy się na oryginalność i przywołujemy ją na wstępie, z małymi jedynie modyfikacjami.
Ulotka jest drukiem służącym celom propagandowym bądź informacyjnym, przeznaczonym do szybkiego rozpowszechniania, o niewielkiej objętości, zazwyczaj w formie kartki, lub rozkładanej broszurki. […] Przekazuje ona niezbędne informacje o działalności instytucji, firmy albo organizacji politycznej, lub zapowiada jakieś wydarzenie. Ulotki najczęściej informują o wydarzeniach kulturalnych (koncertach, repertuarze teatrów lub kin), wydarzeniach politycznych (wiecach, zgromadzeniach, marszach, protestach), zawierają informacje turystyczne, asortyment towarów lub usług, dane katalogowe bądź prospekty handlowe opisujące pojedynczy produkt lub ofertę firmy. [1]
Dla porządku dodajmy, iż zgodnie z ogólną definicją reklamy, większość ulotek
służy rozpowszechnianiu wiadomości o usługach i towarach w celu wpływania na kształtowanie się podaży.
Funkcje ulotek
Fachowcom od teorii reklamy udało się znaleźć prawidłowość w tej ulotkowej produkcji i patrząc na rzecz z punktu widzenia funkcji, jaką ulotki pełnią, można wyróżnić cztery rodzaje ulotek. Są to: ulotki promocyjne, ulotki informacyjne, ulotki sprzedażowe, ulotki z zaproszeniami.
Kryteria takowego podziału są z poligraficznego punktu widzenia zupełnie nieistotne, ale dla zachowania ciągłości wywodu przytoczymy je, w oparciu o opracowanie: Skuteczność tradycyjnych form komunikacji marketingowej przedsiębiorstw [2].
Ulotki promocyjne – przekazują najważniejsze mocne strony oferty. Ulotka promocyjna nie musi przekazywać wszystkich informacji o ofercie, lecz ma na celu zachęcić czytelnika do skorzystania z oferty, która w danym momencie wyda mu się atrakcyjna.
Ulotki informacyjne – przekazują konkretne informacje i są one przeważnie najłatwiejsze w przygotowaniu. Sprawdzonym wzorem jest konwencja pytań i odpowiedzi, dobrym pomysłem może być zawarcie pytania już w tytule. Ulotka informacyjna zgodnie z założeniem ma mieć krótką formę informacyjną, zachęcającą czytającego do wykonania jakiejś czynności (np. udania się na koncert, skorzystanie z danej usługi).
Ulotki sprzedażowe – mają za zadanie kreowanie sprzedaży. Tego typu ulotki mogą także zawierać pewne ułatwienia dla klienta, np. formularz zamówieniowy, kupon zwrotny lub mapkę z dojazdem. Ulotka sprzedażowa może także zawierać cennik produktów pod warunkiem, że ceny produktów nie ulegają częstym zmianom.
Ulotki z zaproszeniami – przekazują informacje oraz zachęcają do uczestnictwa w jakimś wydarzeniu np. konferencji czy szkoleniu. Ulotka zaproszeniowa powinna być zaprojektowana w taki sposób, aby maksymalnie ułatwić udzielenie odpowiedzi potwierdzającej uczestnictwo.
Kształty ulotek
Przechodząc na grunt poligraficzny sprawa wydaje się pozornie prostsza. Tutaj ulotki dzielimy jedynie na dwie grupy:
- ulotki proste
- ulotki składane
Jednak im dalej w las, tym ciemniej i, o ile w wypadku ulotek prostych sprawa jest prosta, to ulotki składane po przejściu przez proces falcowania mogą przybrać kilka postaci:
- ulotki składane na pół
- ulotki składana na pól i na pół
- ulotki składane w roladkę (obejmująco)
- ulotki składane w zygzak (harmonijkowo)
- ulotki składane w ołtarzyk
- ulotki składane krzyżowo (w stylu map)
Taki podział ulotek składanych wynika wprost ze stosowanych rodzajów falcowania, który szczegółowo omówiliśmy w pierwszym tomie Praktycznego Poradnika Poligraficznego [3].
Ulotka prosta – to najprostszy z druków prostych. Składa się z jednej kartki (arkusza) papieru zadrukowanego jedno lub dwustronnie. Podstawową cechą ulotek prostych jest fakt, iż ulotki te nie są składane, czyli złamywane (falcowane) w procesach introligatorskich. Możliwe są natomiast inne procesy introligatorskie np. wykrawanie oraz procesy uszlachetniające.
Ulotka składana „na pół” – produkt czasem niezbyt precyzyjnie zwany folderem (ang. fold, folding znaczy zagięcie, składanie). Składa się z jednej kartki (arkusza) papieru złamanego jednokrotnie. Miejsce falcowania przechodzi zazwyczaj pośrodku arkusza, ale dopuszcza się tu także inne jego położenie. Możliwe są także inne procesy introligatorskie np. bigowanie, wykrawanie oraz procesy uszlachetniające.
Schemat ulotki składanej „na pół”
Ulotka składana na „pół i na pół” – produkt składa się z jednej kartki (arkusza) papieru złożonej dwukrotnie: „na pół” i ponownie „na pół”. Miejsca falcowania przechodzą za każdym razem w połowie arkusza. Poszczególne falce są równoległe względem siebie. Możliwe są także inne procesy introligatorskie np. bigowanie, wykrawanie oraz procesy uszlachetniające.
Schemat ulotki składanej „na pół i na pół”
Ulotka składana w roladkę (obejmująco) – produkt składa się z co najmniej trzech skrzydełek (czyli minimum dwóch falców), składanych w tzw. „roladkę” lub w „C”, w której każda kolejne skrzydełko wchodzi do wewnątrz sfalcowanej już części i jest przez nią obejmowane. W tym typie ulotki wszystkie falce znajdują się po tej samej stronie arkusza, czyli składanie odbywa się w jedną stronę. Szerokość poszczególnych łamów (skrzydełek) jest uzależniona od kolejności ich występowania i sukcesywnie się zmniejsza. Dwa zewnętrzne łamy mają tę samą szerokość, równą wymiarowi ulotki po złożeniu, natomiast każdy kolejny łam jest mniejszy od poprzedniego średnio o 2 mm. Szerokość ostatniego łamu wewnętrznego można już zmniejszyć tylko 1 mm. Dokładne wartości, o jakie trzeba zmniejszyć szerokości poszczególnych skrzydełek, zależą od grubości użytego papieru i najlepiej sprawdzić je doświadczalnie, tworząc odpowiedni prototyp. Zmniejszenie szerokości łamów wewnętrznych jest konieczne do skompensowania grubości papieru i zignorowanie tego wymogu spowoduje, iż ulotka będzie po złożeniu się wybrzuszać. Możliwe są także inne procesy introligatorskie np. bigowanie, wykrawanie oraz procesy uszlachetniające.
Schematy ulotek składanych w roladkę dwukrotnie (obejmująco)
Schematy ulotek składanych w roladkę trzykrotnie (obejmująco)
Ulotka składane w zygzak (harmonijkowo) – produkt składa się z co najmniej trzech skrzydełek (czyli minimum dwóch falców), składanych w tzw. „zygzak” lub w „Z”, w którym każde kolejne skrzydełko pokrywa się z poprzednim, ale każdy falc jest wykonywany po odwrotnej stronie arkusza niż poprzedni. Szerokość wszystkich łamów może być więc jednakowa, aczkolwiek jest tu pozostawiona dowolność.
Schematy ulotek składanych w zygzak dwukrotnie (harmonijkowo)
Schematy ulotek składanych w zygzak trzykrotnie (harmonijkowo)
Ulotka składana w ołtarzyk (obwolutowo) – produkt sfalcowany zazwyczaj dwukrotnie po tej samej stronie arkusza, tworząc konstrukcję przypominającą obwolutę nakładaną na okładkę książki lub ołtarz z bocznymi, zamykanymi skrzydłami. Ulotka składana w ołtarzyk posiada szerszy łam środkowy i dwa węższe łamy boczne. Łam środkowy może być dodatkowo sfalcowany jeszcze raz na pół. Przy dwóch falcach suma szerokości skrzydełek równa się szerokości łamu środkowego, natomiast przy dodatkowym złamaniu na pół łamu środkowego skrzydełka powinny być o mniej więcej 1 mm mniejsze, aby ulotka po złożeniu się nie wybrzuszała.
Schematy ulotek składanych w ołtarzyk dwukrotnie (obwolutowo)
Schematy ulotek składanych w ołtarzyk trzykrotnie (obwolutowo)
Ulotki składane krzyżowo (w stylu map) – jest to najrzadziej stosowany rodzaj składania ulotek. Spotyka się go głównie w wypadku ulotek dołączanych do lekarstw, kiedy istnieje potrzeba upakowania w małym pudełeczku dość pokaźnego arkusza papieru z „instrukcją obsługi” danego lekarstwa. Złamywanie krzyżowe stosuje się też w podręcznych mapkach. Wykorzystuje się tutaj zarówno wielokrotne falcowanie prostopadłe, jak i mieszane, a ilość złamów uzależniona jest od bieżących potrzeb klienta i możliwości technologicznych falcerek. Ten sposób składania jest analogiczny do używanego w produkcji map turystycznych, ale ze względu na ich specyfikę przygotowania, format i zastosowanie, profesjonalnych map nie zaliczam do druków reklamowych.
Z chochlikowym pozdrowieniem
Andrzej Gołąb
Niniejszy tekst pochodzi z przygotowywanego do druku, drugiego tomu »Praktycznego Poradnika Poligraficznego« poświęconego produktom poligraficznym Przypominamy, że w kwietniu br. ukazał się nakładem wydawnictwa „Helion”, pierwszy tom tegoż Poradnika, dotyczący procesów poligraficznych. Książka jest do nabycia w księgarni HELION, oraz w większości księgarń internetowych i stacjonarnych. Zachęcam do zakupu i lektury.
Praktyczny poradnik poligraficzny. Procesy,
Helion, Gliwice 2021.
Format: B5
Stron: 344
Oprawa: zintegrowana
