Panoptykon: najnowsze artykuły

Czy istnieją ludzie, na których reklama „nie działa”? Czy zasłaniający treść pop up może przekonać do zakupu? Kto skuteczniej przewidzi skuteczność reklamy – neuronaukowiec czy algorytm? Co zrobić, żeby podejmować bardziej racjonalne decyzje?

W kwestii wdrażania i stosowania przepisów RODO można mówić o Europie dwóch prędkości – ocenia prof. Paul de Hert, ekspert ds. ochrony danych i wykładowca Vrije Universiteit Brussel. Jak podkreśla, nie wszystkie kraje były przygotowane na nowe kompetencje w zakresie ochrony danych i dopiero się uczą, jak z nich korzystać. Polska na tym tle się wyróżnia – ochrona danych jest tu traktowana bardzo poważnie, widać też rosnące zainteresowanie tym zagadnieniem wśród firm i instytucji oraz samych konsumentów.

Analiza zainteresowań, potrzeb i słabości użytkowników internetu wykorzystywana jest do ich kategoryzowania. To skarbnica wiedzy dla firm reklamowych, ale i bezcenne źródło dla służb państwowych. Skalę problemu pokazały choćby wybory prezydenckie w USA i brytyjska kampania Leave.EU, gdzie miało dojść do precyzyjnie wyreżyserowanej manipulacji na wielką skalę. Informacje o gromadzeniu danych przez służby specjalne USA, które ujawnił Edward Snowden niewiele zmieniły. Wraz z rozwojem technologii, nasza prywatność jest zaś coraz bardziej zagrożona.

Już niedługo media społecznościowe mogą przewidywać przestępstwa tylko na podstawie wiedzy o użytkowniku. Techniki śledzenia i profilowania stają się coraz bardziej inwazyjne. Aplikacje sprawdzają lokalizację, na podstawie IP oceniają, z kim dzielimy mieszkanie, jakie są nasze sympatie polityczne i upodobania. Media społecznościowe zbierają wszystkie dane, podsłuchują i manipulują emocjami. To jednak tylko początek. Odgadywanie ludzkich zachowań wykracza daleko poza konsumpcję, a wkracza bardzo mocno w sferę relacji z państwem czy zdolności kredytowej.

Na rynku reklamy behawioralnej co sekundę dochodzi do ogromnego wycieku danych osobowych, w tym wrażliwych informacji o naszym zdrowiu, seksualności, psychice czy poglądach politycznych – podkreśla Katarzyna Szymielewicz, prezeska Fundacji Panoptykon. Fundacja złożyła do Urzędu Ochrony Danych Osobowych skargę na działalność Google’a i IAB Europe – nieformalnych regulatorów rynku reklamy interaktywnej – dotyczącą naruszania przepisów RODO. Panoptykon chce, aby została połączona z innymi skargami, złożonymi już w Irlandii i Wielkiej Brytanii.

Aż 74% użytkowników Facebooka z zaskoczeniem przyjęło, że firma profiluje ich pod kątem reklamowym, 27% nie zgadza się z przyklejonymi etykietkami, a 51% nie czuje się dobrze z faktem, że w ogóle je otrzymało (niezależnie od tego, czy są trafne) – dowiadujemy się z badania Pew Research Center przeprowadzonego wśród użytkowników Facebooka w USA.

W listopadzie razem z ponad 70 organizacjami z całego świata fundacja Panoptykon pisała do Marka Zuckerberga w sprawie wzmocnienia uprawnień użytkowników, którzy zostali zablokowani na Facebooku. Portal często usuwa treści w nieprzejrzysty i mocno arbitralny sposób, a użytkownicy nie mają realnej możliwości, aby takie decyzje skutecznie podważyć. Publikujemy odpowiedź FB.

Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło Fundacji Panoptykon stanowisko polskiego rządu na temat projektu unijnego rozporządzenia ws. zapobiegania rozpowszechnianiu w Internecie treści o charakterze terrorystycznym. Ministerstwo uwzględniło w nim wiele zastrzeżeń, które fundacja zgłosiła w ramach zorganizowanych w listopadzie konsultacji. Udało się więc przekonać polskich decydentów, ale walka na poziomie unijnym jest wciąż przed nami.

Afera, jaką wywołała publikacja poufnych e-maili szefów Facebooka, zagłuszyła inny news z mijającego tygodnia: włoski urząd antymonopolowy nałożył na tę firmę karę w wysokości10 milionów euro m.in. za to, że „zwodzi użytkowników” co do natury swojego modelu biznesowego: obiecuje darmową usługę, nie wyjaśniając, że fundamentem jej działania jest komercjalizacja danych osobowych. W tej sprawie sensacją nie jest, rzecz jasna, wysokość samej kary – te 10 milionów Facebook bez większych emocji wrzuci w koszty – ale to, że model „usługa za dane”, na którym stoi dziś komercyjny Internet, został wprost nazwany nieuczciwym.

Według Instytutu Reutersa, działającego przy Uniwersytecie Oksfordzkim, Polska jest jedynym z siedmiu badanych krajów, w którym po wejściu w życie RODO wzrosła liczba ciasteczek serwowanych przez strony trzecie na portalach informacyjnych.

Ile decyzji, które mają dla nas finansowe, zawodowe czy osobiste konsekwencje, jesteśmy w stanie powierzyć sztucznej inteligencji?

W ostatnich dniach narasta szum informacyjny wokół unijnej dyrektywy o prawie autorskim. Sztuczną histerię rozkręcają szczególnie politycy, którzy mając w pamięci siłę, z jaką poprzednia sprawa ACTA zmobilizowała opinię publiczną, usiłują zbić własny kapitał podgrzewając emocje związane z „ACTA 2”. Rozpowszechniane są różnego rodzaju "apele" oparte często na kłamstwach i przeinaczeniach... Realnych zagrożeń jednak nie brakuje. Gdzie leży sedno sprawy? Postanowiliśmy sięgnąć do analizy Fundacji Panoptykon, śledzącej wnikliwie prace nad nowymi regulacjami od samego początku.

W ostatnich latach w co najmniej 18 krajach dezinformacja mogła mieć negatywny wpływ na demokratyczne procesy wyborcze. Czy problem ten może dotyczyć także zbliżających się wyborów samorządowych w Polsce? Jak do tego nie dopuścić?

Resort finansów, Komisja Nadzoru Finansowego, Główny Inspektor Sanitarny i Ministerstwo Infrastruktury – wiele wskazuje na to, że te cztery podmioty będą niebawem zarządzać blokowanie niezgodnych z prawem stron internetowych. W zaciszu gabinetów zapadać będą decyzje o niedostępności stron i wpisywaniu ich do „centralnego rejestru”. A potem urzędnicy sprawdzą, czy mimo to nie dostaliśmy się na zakazaną stronę.

Dziś w Parlamencie Europejskim odbędzie się głosowanie w sprawie dyrektywy o prawie autorskim, która m.in. wprowadza obowiązek filtrowania internetowych treści zamieszczanych przez użytkowników. Europosłowie zdecydują, czy wersja wypracowana przez Komisję Prawną (JURI) zostanie przyjęta jako oficjalne stanowisko Parlamentu w trójstronnych negocjacjach z Radą i Komisją. Jeśli europosłowie postanowią nie przyznać Komisji JURI mandatu negocjacyjnego, debata o ostatecznym kształcie dyrektywy będzie musiała się odbyć na posiedzeniu plenarnym Parlamentu.

Na łamach tygodnika „Wprost” został opublikowany tekst Artura Grabka Streżyńska w opałach, w którym pojawiają się poważne zarzuty pod adresem Ministerstwa Cyfryzacji w związku z pracami nad wdrożeniem europejskiego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO). Autor sugeruje, że na kształt zaproponowanych przepisów miały wpływ przede wszystkim środowiska biznesowe, a prace nad nimi nie były prowadzone w przejrzysty i profesjonalny sposób. Ta teza rażąco rozmija się z naszym doświadczeniem jako organizacji społecznej od początku zaangażowanej w polskie prace nad wdrożeniem RODO.

(…) krwawią nam źrenice od tej ględźby obleśnej, od tej zachwalanki namolnej, że apartamenta, że koliby, że zbójnickie, że salceson po 6.50, że tam tylko po 5, że pajntbol i srajtpul, że gacie, że ogrodzenia, że jaskinia solna, że jama z gówna, że taki, śmaki, owaki, metr po metrze, płachta za płachtą, sztrajfa za sztrajfą, mamidło za mamidłem, baner taka jego mać w otchłań dostępności, w bezmiar oferty, w nieskończoność satysfakcji oraz spełnienia – podsumowuje w felietonie dla „Tygodnika Powszechnego” uroki Zakopianki Andrzej Stasiuk.

Polityczna wojna na boty to nie tylko polska specjalność. Już w czasie arabskiej wiosny (szczególnie w latach 2009–2010) po to narzędzie sięgali egipscy i syryjscy dyktatorzy, by zniekształcać, tłumić lub zakłócać przekaz protestujących. Podobne działania władzy zostały udokumentowane i opisane w Meksyku (2015 r.) i wielokrotnie w Rosji. Nawet w krajach, w których protestujący muszą się liczyć z poważniejszymi zagrożeniami, manipulowanie ruchem w mediach społecznościowych to realny problem. Utrudnianie komunikacji między protestującymi, sianie teorii spiskowych, zniekształcanie przekazu, który wydostaje się na zewnątrz to niestety całkiem skuteczne taktyki. Czy można ustalić, kto pociąga za sznurki? Jakich środków potrzeba, by samemu włączyć się do gry? Czy można wygrać z botnetem, nie wynajmując własnego?

Z raportu organizacji Freedom House wynika, że ponad 2/3 wszystkich użytkowników internetu na świecie jest inwigilowanych. Do monitorowania internautów służą już nie tylko media społecznościowe, lecz także coraz częściej urządzenia z kategorii internetu rzeczy. Za główną przyczynę rosnącej fali inwigilacji podaje się szerzący terroryzm.

W wyniku wycieku do mediów poznaliśmy projekt ustawy zmieniającej ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz niektórych innych ustaw. Ministerstwo Cyfryzacji zapewnia, że to dopiero „brudnopis”. I tych zapewnień warto się trzymać, ponieważ przepisy, które miałyby zapewnić równy dostęp do kluczowych platform komunikacyjnych (takich jak Facebook) są jeszcze niedopracowane. O ile sam kierunek zmian regulacyjnych wydaje się dobry, o tyle materia, na którą porywa się polski ustawodawca, jest żywa i skomplikowana. Łatwo ją popsuć.

Wyobraź sobie Internet, w którym z eksploatowanego surowca stajesz się klientem. Sam/-a decydujesz o tym, jakie informacje na Twój temat są zbierane i kto może mieć do nich dostęp. Możesz się zgodzić na profilowanie na podstawie zainteresowań czy miejsca zamieszkania, ale informacje o poziomie zarobków czy stanie zdrowia zachować dla siebie. Możesz zaakceptować reklamy sprzętu elektronicznego czy ubrań, a nie chcieć oglądać suplementów diety i pożyczek kuszących „niskim oprocentowaniem”. Żadnej z tych decyzji nie musisz uzasadniać, bo to Twoja prywatność i Twoje prawa. Czy taki świat jest możliwy?

1 147 092. Tyle razy Policja i inne służby w 2016 r. pobrały nasze billingi czy lokalizacje telefonu komórkowego. I – jak wynika z informacji, które uzyskaliśmy z sądów oraz samej Policji – odbywało się to poza realną kontrolą, co powodowało konkretne nadużycia.

Dzięki publikacjom Zaufanej Trzeciej Strony i Niebezpiecznika klienci mBanku dowiedzieli się, że informacje o ich saldzie regularnie trafiają na serwery Gemiusa – zewnętrznej firmy, która dostarcza kompleksowe analizy ruchu na stronie...

15 stycznia minął rok od przyjęcia tzw. ustawy inwigilacyjnej. W teorii nowe przepisy miały realizować wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który w 2014 r. nakazał wprowadzenie niezależnej kontroli nad pobieraniem danych telekomunikacyjnych przez policję i inne służby. Jednak ustawa inwigilacyjna nie tylko nie rozwiązała starego problemu braku kontroli nad działaniami służb, ale też stworzyła nowe, ułatwiając im dostęp do danych internetowych i zmniejszając przejrzystość. Fundacja Panoptykon opublikowała dziś raport podsumowujący rok obowiązywania ustawy.

Czym jest dla dziennika internetowego 5 dni bez możliwości publikacji? To 5 dni utraty czytelników, 5 dni bez możliwości komentowania bieżących wydarzeń. To wymierne straty z powodu braku zysków z reklam. Dla blogera to straszak – widzimy cię, możemy ci zamknąć usta. Do tego dochodzi potencjalnie oskarżenie o działalność terrorystyczną.

19 marca 2016 o godz. 12:00 porozumienie Fundament Społeczeństwa Informacyjnego organizuje wyjątkową debatę o prywatności i bezpieczeństwie w czasach komunikacji przez media elektroniczne. Jako pierwsi w Polsce zaprosili do rozmowy Edwarda Snowdena - "whistleblowera", który w bezprecedensowy sposób rozpoczął globalną debatę na temat inwigilacji.

Czy prywatne podmioty gospodarcze powinny poświęcać prywatność użytkowników w imię walki z terroryzmem? To pytanie nasuwa się w kontekście szeroko komentowanej w ostatnim czasie sprawy między FBI a firmą Apple. Obserwujemy ten spór oraz nowe wątki, które się w nim pojawiają.

Na najbliższym posiedzeniu 28 stycznia Senat będzie pracował nad przepisami, które regulują, na jakich zasadach państwo może śledzić obywateli. Zajmie się nowelizacją ustawy o policji przyjętą przez Sejm 15 stycznia.

Policja i służby uzyskają uprawnienie do inwigilacji internautów? PiS i jego sojusznicy chcą, żeby można było śledzić wszystko, co robimy w Internecie? A może nic się nie zmieni? Wątpliwości wokół „danych internetowych”, o których mowa w projekcie nowelizacji ustawy o policji procedowanym obecnie w Sejmie, narastają. Naszym zdaniem projekt jest fatalny, ale jego krytyka czasami idzie za daleko.

Chyba już wszyscy korzystający z sieci wiedzą albo poczuli kiedyś, że są obserwowani przez reklamy i same strony WWW? Czasem inwazje na naszą prywatność są tak niewielkie, że nawet trudne do zauważenia. Łatwo zbywamy je argumentami, że nie mamy przecież nic do ukrycia albo że reklamy spersonalizowane są mniej uciążliwe niż te nietrafione. Jakie są jednak prawdziwe koszty tych „wygód”?

Szeroko zakrojone, interdyscyplinarne badanie, które dla belgijskiego inspektora ochrona danych osobowych przeprowadzili  naukowcy z Wolnego Uniwersytetu w Brukseli i Uniwersytetu w Leuven, potwierdziło, że Facebook śledzi nas na potęgę – nie tylko swoich użytkowników, ale wszystkich, którzy znajdą się w zasięgu jego społecznościowych wtyczek (przycisk „Lubię to”).

Facebook, firma prowadząca największy na świecie serwis społecznościowy o tej samej nazwie, znana jest z częstych zmian swoich polityk i regulaminów. Kolejnym wciągu ostatnich miesięcy dokumentem, który doczekał się poważnej zmiany, są tzw. community standards (standardy społeczności).

Twój Internet działa z tą samą prędkością niezależnie od tego, na jaką stronę zaglądasz? Twój dostawca Internetu nie żąda od Ciebie dodatkowej opłaty za możliwość skorzystania z popularnych serwisów? Niedługo może się to zmienić – europosłowie pracują właśnie nad niebezpiecznym projektem. Koalicja European Digital Rights namawia do wyrażenia sprzeciwu wobec zagrożenia neutralności sieci.

Przez ostatnie 20 lat Internet połączył miliardy ludzi i komputerów zmieniając sposób w jaki żyjemy, komunikujemy się, pracujemy. Obieg informacji, doświadczeń, emocji nigdy nie był szybszy. Ale to dopiero początek. 99% urządzeń, przedmiotów, obiektów i miejsc, z których na co dzień korzystamy, nie jest jeszcze włączonych w globalną sieć. Podłączenie ich do Internetu, zdaniem wielu ekspertów, zrewolucjonizuje zarówno świat konsumentów, jak i biznesu większego oraz mniejszego. Inni eksperci mówią o Wielkim Bracie. Przyszłość jest w naszych rękach.

Rząd USA rozpoczął kolejną krucjatę przeciwko naruszeniom monopolu prawnoautorskiego amerykańskich firm. Oczywiście, nie chodzi o walkę z Internetem, ale o promowanie innowacji, wspieranie wzrostu gospodarczego, tworzenie miejsc pracy i zachowanie globalnej konkurencyjności USA. Jak Obama zamierza to osiągnąć? Tym razem nie poprzez międzynarodowe, wiążące porozumienie (pamiętamy ACTA), ale samoregulację sieci reklamowych.

Facebook może zapłacić 20 000 euro kary, jeżeli nie zezwoli swoim niemieckim użytkownikom na korzystanie z anonimowych kont. Thilo Weichert, komisarz ds. ochrony danych osobowych ze Szlezwiku-Holsztyna, uznał, że zabraniając używania pseudonimu przy rejestracji konta, portal narusza niemieckie prawo.

W filmie "Raport mniejszości" klientom przy wejściu do centrum handlowego skanuje się tęczówki. Dzięki takiej identyfikacji, komputery mogą ich witać po imieniu, a na ścianach sklepów wyświetlać spersonalizowane reklamy. Tak 10 lat temu Steven Spielberg przedstawiał realia roku 2054. Rzeczywistość pokazała, że na takie wynalazki wcale nie trzeba będzie tak długo czekać – już teraz w marketingu zaczynają być wykorzystywane podobne narzędzia.

351 – tyle razy polskie władze, w okresie od stycznia do czerwca tego roku, zwracały się do Google z wnioskami o przekazanie danych użytkowników. Znajdujemy się pod tym względem na 11 miejscu na świecie. Wynika to z Raportu przejrzystości Google, opublikowanego przez firmę w ubiegłym tygodniu. Wnioski niestety nie są optymistyczne – jak podsumowuje sama firma: "wzrasta nadzór rządów nad społeczeństwem".

Projekt „Czysty Internet” ma służyć zwalczaniu terroryzmu dzięki tzw. dobrowolnym środkom kontrolowania tego, co robią użytkownicy sieci. Wewnętrzny dokument, który właśnie wyciekł, ujawnia szczegóły tego niebezpiecznego przedsięwzięcia i zaprzecza wielu wcześniejszym zapewnieniom. Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską i, nie bez powodu, cieszy się dużym zainteresowaniem firm oferujących technologie filtrowania treści. Równocześnie wiele rządów zdecydowało się zwiększyć dofinansowanie dla projektów, które mają na celu rozwój takich technologii. 

W ostatnich dniach minister Zdrojewski oraz niektórzy posłowie koalicji rządzącej wielokrotnie zapewniali, że zarzuty o brak jawności procesu negocjacyjnego ACTA są nieprawdziwe a krytyka procesu konsultacji społecznych bezpodstawna. Ponadto w wypowiedziach dla mediów pojawiły się też zapewnienia, że odbyły się konsultacje z organizacjami pozarządowymi, a Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie otrzymało żadnych uwag sugerujących kontrowersyjność tej umowy.

Na stronie fundacji Panoptykon opublikowano oświadczenie Improwizowanego Kongresu Wolnego Internetu w sprawie debaty o ACTA z udziałem Donalda Tuska. Dziękując za zaproszenie do dyskusji autorzy wyjaśniają dlaczego nie zamierzają osobiście pojawić się na spotkaniu w kancelarii premiera.

Od soboty trwają internetowe protesty przeciwko podpisaniu przez polski rząd porozumienia akta, czego skutkiem były m.in. blokady stron rządowych. Część internautów także podawała daty 23 lub 26 stycznia jako czas zorganizowanego blackoutu polskich stron internetowych.