Kancelaria Prawna Skarbiec: najnowsze artykuły

Przed sądem w Waszyngtonie toczy się przeciw Google proces o praktyki monopolistyczne. Ciekawostką sprawy jest podniesiony wobec giganta informatycznego zarzut wykorzystywania tajemnicy adwokackiej do utajniania dokumentacji oraz korespondencji wewnętrznej, które mogłyby w przyszłości zaszkodzić Google w sądzie.

Prawne problemy ze sztuczną inteligencją narastają wraz z dynamicznym rozwojem technologii AI. System regulacyjny nie nadąża nie tylko za tworzeniem prawa wyznaczającego granice dla nowej technologii, ale też złożonością procesu tworzenia algorytmów, które często są utajnione. Obecne regulacje nie są adekwatne, co prowadzi do skrajnie różnych rozstrzygnięć kwestii odpowiedzialności, praw autorskich i kwestii etycznych w różnych zakątkach świata. Naszą odpowiedzialnością jest zrozumieć, przewidywać, projektować i regulować, w tym prawnie, nową rzeczywistość.

Trybunał Sprawiedliwości UE wydał w czerwcu 2023 r. wyrok potwierdzający, że polskie przepisy ograniczające prawo podatników do odsetek od nienależnie pobranych podatków są sprzeczne z prawem UE. Podatnik może żądać zwrotu nadpłaty wraz z odsetkami liczonymi od dnia pobrania do dnia zwrotu, a nie za krótszy okres, jak chciał tego fiskus (sprawa C-322/22).

W przypadku stwierdzenia dopuszczenia się oszustwa podatkowego chociażby przez jedną z firm, organy skarbowe biorą pod lupę wszystkich jej kontrahentów uczestniczących w łańcuchu dostaw. W przypadku braku oczywistych dowodów na ich świadomy udział w nielegalnym procederze, organy chętnie wysuwają zarzut braku dochowania należytej staranności przy doborze kontrahenta. Czasem zarzuty te są tak absurdalne, jak rozmowa z przedstawicielem zagranicznej firmy po polsku.

Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26.04.2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego zakłada, że z dniem 1 lipca 2023 r. zostanie on odwołany. Co się zmienia od strony podatkowej?

Na podstawie oskarżenia o świadome przyjęcie tzw. pustej faktury organy podatkowe pozbawiają przedsiębiorców możliwości odliczenia VAT z takiego dokumentu i dodatkowo nakładają karne zobowiązanie w wysokości 100% kwoty podatku. Zarzuty opierają często na ustaleniach poczynionych wobec kontrahenta, który wystawił fakturę. Jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny jeśli organ nie udowodnił, że w dniu zawierania transakcji przedsiębiorca wiedział, że jego kontrahent może uczestniczyć w oszustwach podatkowych, to nie można czynić go odpowiedzialnym za działania tego kontrahenta (sygn. akt I SA/Gd 1349/22).

Polskim przedsiębiorcom przysługuje pomoc państwa w dopuszczalnych przez Komisję Europejską granicach, niezakłócających zasad konkurencji na wspólnym rynku UE (pomoc de minimis). Jedną z form pomocy są zwolnienia podatkowe. Przedsiębiorcy napotykają jednak problemy ze skorzystaniem z niej w sytuacji, gdy kwota zobowiązania podatkowego przekracza określony kwotowo limit pomocy de minimis. Organy stają na stanowisku, że w takiej sytuacji uzyskanie pomocy w postaci zwolnienia jest niemożliwe. Sąd stwierdził jednak, że możliwe jest wówczas zwolnienie częściowe, czyli do kwoty wyczerpującej wysokość limitu (sygn. akt I SA/Wr 535/22).

Przedsiębiorcy, którym organ wymierzył podatek w nadmiernej wysokości mogą domagać się nie tylko zwrotu nadpłaty, ale również odsetek od nadpłaty. Podstawę do tego daje im art. 78 Ordynacji podatkowej. Przy odzyskiwaniu pieniędzy od skarbówki istotną rolę odgrywa kwestia przyczynienia się organu do powstania nadpłaty, czyli do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Od tego zależeć będzie bowiem od którego momentu, a więc w jakiej wysokości, podatnik może domagać się wypłaty oprocentowania. Czy za takie „przyczynienie się” można uznać opieszałość organu w wymierzeniu podatku?

Wprowadzona ulga dla wspierających sport, kulturę i edukację jest atrakcyjnym instrumentem umożliwiającym podatnikom podejmowanie działań marketingowych, promocyjnych, biznesowych oraz wsparcie działalności istotnej dla społeczeństwa, przy jednoczesnym korzystaniu z preferencji podatkowej. Odpowiednie ukształtowanie procesów w firmie oraz znajomość przepisów mogą pozwolić na znaczne oszczędności podatkowe.

Organ podatkowy nie uwzględnił przedstawionego przez przedsiębiorcę stanu faktycznego i dokonując samowolnej modyfikacji opisu i nieuzasadnionych dopowiedzeń stwierdził, że tablica informująca o historii pałacu potencjalnie może być reklamą i jako taka podlega opodatkowaniu. Po stronie przedsiębiorcy stanął sąd.

Fiskus odmówił firmie odliczenia VAT od zakupu towarów i usług związanych z naprawą szkody powstałej z jej winy podczas prowadzonych robót ziemnych, ponieważ uznał, że wydatki te nie są związane z przedmiotem działalności firmy. Spółka wygrała jednak w sądzie.

W odpowiedzi na wspólny apel Rady Przedsiębiorczości i Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej rząd wprowadził ulgi podatkowe dla przedsiębiorców udzielających pomocy Ukraińcom. Obejmują one m.in. możliwość odliczenia przekazanych na ten cel darowizn od podstawy opodatkowania PIT i CIT odpowiednio do kwoty 6% lub 10% dochodu, 0% stawkę VAT na dostawy pomocowe, czy zaniechanie poboru ryczałtu od dochodów spółek.

Część przedsiębiorców próbując dostosować się do nowej rzeczywistości podatkowej usankcjonowanej Polskim Ładem podjęło decyzję o zmianie formy prowadzenia działalności gospodarczej. Jak wobec tego zamknąć dotychczasową firmę, tak by ze spokojem przystąpić do otwarcia nowego podmiotu?

Od 2021 r. obowiązuje w Polsce nowa forma opodatkowania podatkiem dochodowym przedsiębiorstw i innych osób prawnych zwana Estońskim CIT-em. Polski Ład od nowego roku zmodyfikował tę formę rozliczeń firm z fiskusem, czyniąc ją atrakcyjniejszą, a przede wszystkim bardziej przejrzystą. Spółki, które chciałyby przejść na Estoński CIT powinny się jednak spieszyć – czas mają tylko do 31 stycznia.

Przedsiębiorca – programista osiągał przychody z działalności gospodarczej, pochodzące z przeniesienia praw autorskich do wytworzonego oprogramowania, w wyniku czego jako koszty uzyskania przychodu rozpoznawał wydatki bezpośrednio związane z wytworzeniem poszczególnych praw własności intelektualnej. Zamierzał odliczać te koszty, jak i stosować 5% stawkę opodatkowania osiąganych dochodów, dedykowaną do tego typu źródeł przychodów. Jednak organ podatkowy nie chciał potwierdzić jego prawa do dokonywania takich korzystnych rozliczeń i odmówił mu wydania interpretacji.

Podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w przypadku gdy wydatek jest związany z działalnością opodatkowaną. Zdarza się, że w ramach prowadzonej działalności przedsiębiorcy nabywają towary i usługi, które pozostają poza działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT (nie podlegają opodatkowaniu VAT), wykorzystywane są do świadczenia usług zwolnionych z VAT lub też związane są z wykorzystaniem nieruchomości stanowiącej majątek przedsiębiorstwa na cele osobiste podatnika. W takich przypadkach podatnik ma ograniczone prawo do odliczenia podatku, a zastosowanie znajdą przepisy o proporcjonalnym odliczeniu podatku VAT.

Problemy z płatnościami mają istotne znaczenie dla funkcjonowania przedsiębiorstw. Pandemia COVID-19 miała dodatkowy, negatywny wpływ na terminowość płatności dokonywanych przez kontrahentów. Ustawodawca już wcześniej dostrzegł problemy związane z tym obszarem i wprowadził szereg rozwiązań „przymuszających” niepłacących klientów do dokonania zapłaty. Jednym z takich rozwiązań jest ulga na złe długi w VAT. Przepisy te są stosowane automatycznie bez względu na zasadność kwoty zapłaty wynikającej z faktury, z której został odliczony VAT.

W grudniu 2021 r. mija termin na dostosowanie się podmiotów publicznych, firm sektora finansowego oraz podmiotów prywatnych zatrudniających powyżej 250 osób do przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. W związku z tym pojawił się długo wyczekiwany projekt przepisów stanowiących implementację dyrektywy, który teraz trafił do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Przepisy o ochronie sygnalistów dotyczą różnych dziedzin prawa i pracują nad nim różne ministerstwa. Z uwagi na krótki okres na ich wdrożenie oraz kompleksowość tych regulacji warto, aby więksi przedsiębiorcy zapoznali się z nim już dziś.

Nabywanie towarów od kontrahentów ma swoje konsekwencje podatkowe. W większości przypadków przedsiębiorcy dokonują w takiej sytuacji odliczenia podatku VAT na podstawie otrzymanych faktur. Ustawa o VAT przewiduje jednak tzw. solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe kontrahenta w określonych przypadkach. Dodatkowo coraz bardziej popularny staje się nurt należytej staranności, który – co warto zaznaczyć na wstępie – nie doczekał się jeszcze ustawowej definicji. Te dwie instytucje są kluczowe, jeżeli chodzi o odpowiedzialność podatkową nabywcy towarów na tle ustawy o VAT.

Pojęcie działalności gospodarczej jest bardzo istotne w przepisach ustawy o podatku VAT, ponieważ definiuje ono podatnika, a w dalszej kolejności jest jednym z elementów określających, czy czynność będzie opodatkowana VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne samodzielnie wykonujące działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z definicji wynika więc, że elementem niezbędnym opodatkowania VAT jest wykonywanie działalności gospodarczej w sposób samodzielny.

Przedsiębiorcy zawieszający działalność gospodarczą zasadniczo nie mogą jej prowadzić. W takich sytuacjach często zapominają o jej istnieniu. Niemniej jednak brak podejmowania przez nich czynności związanych z biznesem nie zwalnia ich z obowiązków wynikających z ustaw. Innymi słowy, przedsiębiorca będący w zawieszeniu musi być zawsze gotowy do udzielania wyjaśnień czy przesłania dokumentów do urzędów skarbowych. Tak wynika z niedawnego orzeczenia NSA – wyrok z dnia 12 października 2021 r., sygn. akt III FSK 151/21.

W projekcie przepisów dotyczących Polskiego Ładu znalazła się zmiana obniżająca wynagrodzenie członkom zarządów oraz prezesom spółek, a także innym osobom wybranym do pełnienia swoich funkcji w drodze powołania. Do tej pory uiszczali oni jedynie podatek dochodowy, a od 1 stycznia 2022 r. dojdzie jeszcze konieczność opłacania składki zdrowotnej. W praktyce oznacza to wzrost opodatkowania o 9%. Ten niespodziewany ruch Ministerstwa Finansów uderzy zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorców, ponieważ naturalnym skutkiem podwyżki podatków pracowników będzie presja na wzrost wynagrodzenia netto.

Po przeprowadzonej kontroli skarbowej spółka zgodnie z zaleceniami i w odpowiedzi na stwierdzone nieprawidłowości dokonała korekty deklaracji wraz z wpłatą ustalonych na podstawie kontroli zobowiązań. Naczelnik urzędu celno-skarbowego mimo to obarczył firmę dodatkowym 20-procentowym zobowiązaniem karnym, wynoszącym w sumie ponad 6,5 mln zł. Spółka postanowiła nie poddać się takim działaniom skarbówki i skierowała sprawę do sądu.

W ostatnich latach polskie organy podatkowe przeprowadzają zmasowany atak na przedsiębiorców będących podatnikami VAT. Skrupulatnie sprawdzane są transakcje przeprowadzane we wszystkich możliwych dziedzinach działalności gospodarczej. Postępowania kontrolne trwają długo i są bardzo wnikliwe. Nierzadko zdarza się, że przedsiębiorca zostaje oskarżony o wyłudzenie podatku VAT. A jedna kontrola może pociągnąć za sobą kolejne – urząd skarbowy często prześwietla kontrahentów oskarżonego.

Przedsiębiorcy zdążyli się już przyzwyczaić, że powitanie Nowego Roku wiąże się z szeregiem zmian w prawie podatkowym. Nie inaczej jest także w 2018 r., w którym m.in. nastąpi rewolucja w płaceniu podatku VAT należnego z tytułu transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli transakcji B2B.

Determinacja rządu w uszczelnianiu systemu podatkowego nikogo już chyba nie dziwi. Do tej pory zmiany legislacyjne polegały na modyfikacji przepisów podatkowych, które w opinii fiskusa były nadużywane przez nieuczciwych podatników. Tym razem aparat skarbowy – wyraźnie usatysfakcjonowany wzrostem dochodów budżetowych – został wyposażony w narzędzia inwigilacyjne zezwalające na całodobowy monitoring przepływu środków pieniężnych pomiędzy rachunkami płatniczymi firm.

Ministerstwo Finansów przygotowało kolejną nowelizację przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Celem jest uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce. Najnowszy projekt resortu finansów przewiduje, że zaliczenie wydatków do kosztów firmy będzie możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy zapłata zostanie dokonana na zarejestrowany przez fiskusa rachunek bankowy. Czy nową propozycję Ministerstwa Finansów należy oceniać jako nadmierne ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej?

Rządowy projekt ustawy przewiduje powołanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. W myśl projektu Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców będzie stał na straży praw mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

Resort finansów przedstawił kolejne plany uszczelniania systemu podatkowego, których realizacja pomoże rządowi spełnić obietnice wyborcze. Oznacza to przede wszystkim nowe obowiązki dla przedsiębiorców. Weryfikacja firmowych rachunków, a także zezwolenie fiskusowi na blokowanie środków finansowych znajdujących się na kontach firm to kolejne rewolucyjne pomysły Ministerstwa Finansów. Zakres inwigilacji organów skarbowych zaczyna być niepokojący. Czy przedsiębiorcy mają powody do obaw?

Dotychczasowe działania ustawodawcy w zakresie uszczelniania systemu podatkowego w zdecydowanej mierze skupiały się na problematyce podatku od towarów i usług. Niemniej jednak kierownictwo Ministerstwa Finansów nie zamierza na tym poprzestać i coraz częściej spogląda w kierunku odbudowy dochodów budżetowych także z tytułu podatku CIT. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie intensywność planowanych zmian, które w radykalnym stopniu mogą doprowadzić do zwiększenia zobowiązań podatkowych przedsiębiorcy.

1 stycznia 2017 r. ustawodawca znacząco zmienił sytuację prawną podatników. Wprowadził nowe regulacje, które zwiększyły uprawnienia organów skarbowych do przeprowadzania kontroli podatkowych przedsiębiorców. Celami zmian według Ministerstwa Finansów są uszczelnienie systemu podatkowego, zwalczenie oszustw podatkowych i poprawa efektywności fiskusa w egzekwowaniu należności podatkowych. Czy dokonując reformy podatkowej, ustawodawca utrudni codzienne funkcjonowanie uczciwych podatników w obrocie gospodarczym?

Czy system rządu uszczelniający system podatkowy się sprawdza? Wprawdzie luka w budżecie maleje, ale często kosztem przedsiębiorców. I to nie tylko tych nieuczciwych. Zwiększają się bowiem liczby kontroli i bezprawnie wstrzymywanych zwrotów VAT, zwłaszcza w branżach podwyższonego ryzyka. Skądś przecież muszą pochodzić środki na załatanie tak ogromnej dziury i spełnienie obietnic wyborczych.

Czy każdy cel uświęca środki? Bez wątpienia takie pytanie postawić można, czytając obowiązujące od 27 kwietnia 2017 roku przepisy Kodeksu karnego dotyczące tzw. konfiskaty rozszerzonej. Instytucja ta pozwala orzec przepadek przedsiębiorstwa. Z jednej strony idea jest słuszna, z drugiej – daje pole do nadużyć.

Już od kilku miesięcy w Polsce funkcjonuje Krajowa Administracja Skarbowa, czyli struktura powstała z fuzji izb i urzędów skarbowych ze służbą celną. Czy jej powołanie uszczelni system podatkowy? Czy cel ten zostanie osiągnięty za wszelką cenę?

Od 1 marca 2017 r. zaostrzono kary za fałszowanie faktur VAT. Przestępcom grozi nawet do 25 lat więzienia. Czy zaostrzenie kar będzie skutecznym orężem do walki z wyłudzeniami podatku VAT w Polsce?

1 marca br. weszły w życie zmiany w Kodeksie karnym oraz niektórych innych ustaw, które przewidują wyższe kary za wyłudzanie VAT z fikcyjnych faktur.

Nieczęsto się zdarza, by obietnice deklarowane przez polityków przed wyborami doczekały się ziszczenia po zajęciu przez nich parlamentarnych i rządowych foteli. Zwłaszcza w sytuacji, gdy politycy obiecują wymierne korzyści finansowe dla większości obywateli. Jak to słusznie odnotowała żelazna dama brytyjskiej polityki: kiedy rząd komuś coś daje, to z całą pewnością wyciągnął to przed chwilą z kieszeni kogoś innego.

Obowiązujące w Polsce Prawo zamówień publicznych dostosowywane jest do obowiązujących przepisów prawnych w Unii Europejskiej. Ostatnia nowelizacja ustawy Prawa zamówień publicznych zawierała wiele znaczących zmian. Jedną z nich jest wprowadzenie nowych regulacji dotyczących trybu zamówień z wolnej ręki z uwagi na usunięcie pojęcia zamówienia uzupełniającego z ustawy Prawa zamówień publicznych.

Od 1 stycznia 2017 r. będzie obowiązywała minimalna stawka godzinowa przy umowach zlecenie oraz umowach o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu. W 2017 r. wyniesie ona 12 zł brutto.

Wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej dla umów cywilnoprawnych oraz zniesienie zróżnicowania minimalnego wynagrodzenia za pracę – to najważniejsze zmiany, jakie przewiduje projekt nowelizacji ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

22 lutego br. weszła w życie większość przepisów nowelizacji Kodeksu pracy, która ma na celu ograniczenie nadużywania umów o pracę na czas określony. Chodzi o nowelizację Kodeksu pracy z 25 czerwca 2015 r.

Strach, a czasem wręcz panika – takie emocje najczęściej towarzyszą przedsiębiorcom, tuż po otrzymaniu zawiadomienia, że firma zostanie poddana kontroli podatkowej. Tymczasem, właściwa reakcja na fakt kontroli, rzutuje na cały jej przebieg. Dlatego należy unikać błędów popełnianych podczas początkowych etapów kontroli podatkowej.

Wprowadzenie pełnomocnictw ogólnych w postępowaniu podatkowym oraz możliwość wyznaczenia jednego wiodącego urzędu do postępowania w sprawach powiązanych podmiotów – to tylko niektóre rozwiązania, zawarte w podpisanej przez prezydenta nowelizacji Ordynacji podatkowej.