Panoptykon: najpopularniejsze artykuły

Dzięki publikacjom Zaufanej Trzeciej Strony i Niebezpiecznika klienci mBanku dowiedzieli się, że informacje o ich saldzie regularnie trafiają na serwery Gemiusa – zewnętrznej firmy, która dostarcza kompleksowe analizy ruchu na stronie...

Od soboty trwają internetowe protesty przeciwko podpisaniu przez polski rząd porozumienia akta, czego skutkiem były m.in. blokady stron rządowych. Część internautów także podawała daty 23 lub 26 stycznia jako czas zorganizowanego blackoutu polskich stron internetowych.

Polityczna wojna na boty to nie tylko polska specjalność. Już w czasie arabskiej wiosny (szczególnie w latach 2009–2010) po to narzędzie sięgali egipscy i syryjscy dyktatorzy, by zniekształcać, tłumić lub zakłócać przekaz protestujących. Podobne działania władzy zostały udokumentowane i opisane w Meksyku (2015 r.) i wielokrotnie w Rosji. Nawet w krajach, w których protestujący muszą się liczyć z poważniejszymi zagrożeniami, manipulowanie ruchem w mediach społecznościowych to realny problem. Utrudnianie komunikacji między protestującymi, sianie teorii spiskowych, zniekształcanie przekazu, który wydostaje się na zewnątrz to niestety całkiem skuteczne taktyki. Czy można ustalić, kto pociąga za sznurki? Jakich środków potrzeba, by samemu włączyć się do gry? Czy można wygrać z botnetem, nie wynajmując własnego?

Wyobraź sobie Internet, w którym z eksploatowanego surowca stajesz się klientem. Sam/-a decydujesz o tym, jakie informacje na Twój temat są zbierane i kto może mieć do nich dostęp. Możesz się zgodzić na profilowanie na podstawie zainteresowań czy miejsca zamieszkania, ale informacje o poziomie zarobków czy stanie zdrowia zachować dla siebie. Możesz zaakceptować reklamy sprzętu elektronicznego czy ubrań, a nie chcieć oglądać suplementów diety i pożyczek kuszących „niskim oprocentowaniem”. Żadnej z tych decyzji nie musisz uzasadniać, bo to Twoja prywatność i Twoje prawa. Czy taki świat jest możliwy?

Czy istnieją ludzie, na których reklama „nie działa”? Czy zasłaniający treść pop up może przekonać do zakupu? Kto skuteczniej przewidzi skuteczność reklamy – neuronaukowiec czy algorytm? Co zrobić, żeby podejmować bardziej racjonalne decyzje?

W filmie "Raport mniejszości" klientom przy wejściu do centrum handlowego skanuje się tęczówki. Dzięki takiej identyfikacji, komputery mogą ich witać po imieniu, a na ścianach sklepów wyświetlać spersonalizowane reklamy. Tak 10 lat temu Steven Spielberg przedstawiał realia roku 2054. Rzeczywistość pokazała, że na takie wynalazki wcale nie trzeba będzie tak długo czekać – już teraz w marketingu zaczynają być wykorzystywane podobne narzędzia.

Projekt „Czysty Internet” ma służyć zwalczaniu terroryzmu dzięki tzw. dobrowolnym środkom kontrolowania tego, co robią użytkownicy sieci. Wewnętrzny dokument, który właśnie wyciekł, ujawnia szczegóły tego niebezpiecznego przedsięwzięcia i zaprzecza wielu wcześniejszym zapewnieniom. Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską i, nie bez powodu, cieszy się dużym zainteresowaniem firm oferujących technologie filtrowania treści. Równocześnie wiele rządów zdecydowało się zwiększyć dofinansowanie dla projektów, które mają na celu rozwój takich technologii. 

W ostatnich dniach narasta szum informacyjny wokół unijnej dyrektywy o prawie autorskim. Sztuczną histerię rozkręcają szczególnie politycy, którzy mając w pamięci siłę, z jaką poprzednia sprawa ACTA zmobilizowała opinię publiczną, usiłują zbić własny kapitał podgrzewając emocje związane z „ACTA 2”. Rozpowszechniane są różnego rodzaju "apele" oparte często na kłamstwach i przeinaczeniach... Realnych zagrożeń jednak nie brakuje. Gdzie leży sedno sprawy? Postanowiliśmy sięgnąć do analizy Fundacji Panoptykon, śledzącej wnikliwie prace nad nowymi regulacjami od samego początku.

Policja i służby uzyskają uprawnienie do inwigilacji internautów? PiS i jego sojusznicy chcą, żeby można było śledzić wszystko, co robimy w Internecie? A może nic się nie zmieni? Wątpliwości wokół „danych internetowych”, o których mowa w projekcie nowelizacji ustawy o policji procedowanym obecnie w Sejmie, narastają. Naszym zdaniem projekt jest fatalny, ale jego krytyka czasami idzie za daleko.

Rząd USA rozpoczął kolejną krucjatę przeciwko naruszeniom monopolu prawnoautorskiego amerykańskich firm. Oczywiście, nie chodzi o walkę z Internetem, ale o promowanie innowacji, wspieranie wzrostu gospodarczego, tworzenie miejsc pracy i zachowanie globalnej konkurencyjności USA. Jak Obama zamierza to osiągnąć? Tym razem nie poprzez międzynarodowe, wiążące porozumienie (pamiętamy ACTA), ale samoregulację sieci reklamowych.

W wyniku wycieku do mediów poznaliśmy projekt ustawy zmieniającej ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz niektórych innych ustaw. Ministerstwo Cyfryzacji zapewnia, że to dopiero „brudnopis”. I tych zapewnień warto się trzymać, ponieważ przepisy, które miałyby zapewnić równy dostęp do kluczowych platform komunikacyjnych (takich jak Facebook) są jeszcze niedopracowane. O ile sam kierunek zmian regulacyjnych wydaje się dobry, o tyle materia, na którą porywa się polski ustawodawca, jest żywa i skomplikowana. Łatwo ją popsuć.

Dziś w Parlamencie Europejskim odbędzie się głosowanie w sprawie dyrektywy o prawie autorskim, która m.in. wprowadza obowiązek filtrowania internetowych treści zamieszczanych przez użytkowników. Europosłowie zdecydują, czy wersja wypracowana przez Komisję Prawną (JURI) zostanie przyjęta jako oficjalne stanowisko Parlamentu w trójstronnych negocjacjach z Radą i Komisją. Jeśli europosłowie postanowią nie przyznać Komisji JURI mandatu negocjacyjnego, debata o ostatecznym kształcie dyrektywy będzie musiała się odbyć na posiedzeniu plenarnym Parlamentu.

Zamiast obiecywanej wolności słowa w Internecie ogłoszony z hukiem projekt ustawy ministra Ziobry wprowadza inwigilację i cenzurę. Zamiast ograniczać władzę platform internetowych i umożliwiać Polkom i Polakom swobodne wyrażanie poglądów w sieci – przyznaje nowe możliwości służbom, które będą mogły na masową skalę sprawdzać, co robimy on-line, i proponuje ochronę tylko wybranych poglądów oraz grup, które dziś czują się dyskryminowane na Facebooku lub YouTubie. Wyjaśniamy, co znalazło się w projekcie i dlaczego nazywamy go ustawą inwigilacyjną 2.0.

Na najbliższym posiedzeniu 28 stycznia Senat będzie pracował nad przepisami, które regulują, na jakich zasadach państwo może śledzić obywateli. Zajmie się nowelizacją ustawy o policji przyjętą przez Sejm 15 stycznia.

Czym jest dla dziennika internetowego 5 dni bez możliwości publikacji? To 5 dni utraty czytelników, 5 dni bez możliwości komentowania bieżących wydarzeń. To wymierne straty z powodu braku zysków z reklam. Dla blogera to straszak – widzimy cię, możemy ci zamknąć usta. Do tego dochodzi potencjalnie oskarżenie o działalność terrorystyczną.

We wrześniu belgijski sąd skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania dotyczące stworzonego przez IAB Europe systemu wymiany informacji o preferencjach użytkowników i użytkowniczek co do profilowania reklam między pośrednikami reklamowymi (TFC). Wcześniej, w lutym 2022 r., belgijski organ ochrony danych osobowych stwierdził, że system TFC narusza RODO. Sprawa jest następstwem skargi złożonej przez Panoptykon i inne organizacje broniące praw cyfrowych w Europie. Co wyrok TSUE oznaczać będzie dla rynku internetowego, a co dla użytkowników? Odpowiadamy w trzeciej części naszego materiału o sprawie przeciwko IAB Europe.

Podczas gdy Fundacja Panoptykon bada rolę Facebooka w kampanii wyborczej, niektórzy politycy na własnej skórze odczuwają problemy związane z arbitralnymi decyzjami firmy. Jeden z kandydatów startujący w jesiennych wyborach parlamentarnych twierdzi, że otrzymał zakaz publikacji postów do 8 listopada, inny – ze względu na ograniczanie możliwości wykupienia reklam – zdecydował się pozwać firmę. Politycy zderzają się właśnie z problemem, który zdiagnozowaliśmy, rozpoczynając precedensową sprawę SIN vs Facebook: to internetowy gigant decyduje, co zobaczymy na jego ścianie, a czego nie. Przy czym robi to w sposób arbitralny i nieprzejrzysty, czyli – inaczej mówiąc – wedle własnego widzimisię.

Czy naprawdę musimy się godzić na śledzące reklamy, żeby korzystać z sieci za darmo? To przekonanie od lat pokutuje w debacie publicznej, ale jeśli wierzyć wynikom badania, które kilka amerykańskich uczelni przeprowadziło we współpracy z jednym z dużych wydawców internetowych – może być oparte na błędnych przesłankach. Oczywiście, za produkcję treści ktoś musi zapłacić, a przyzwyczailiśmy się, że płaci reklamodawca. Wiemy też, że zapłaci więcej, jeśli reklama będzie targetowana. Do tego momentu wszystko się zgadza: więcej informacji o użytkownikach przekłada się na lepsze targetowanie, a to oznacza większy zysk. Czy wiemy jednak, do kogo trafia ta nadwyżka?

Najnowsza kampania społeczna pod patronatem fundacji Panoptykon zwraca uwagę na to, jak szeroki dostęp do naszych intymnych danych mogą mieć aplikacje na smartwatche, jak wiele można wyczytać z monitorowanego przez nie pulsu i do czego mogą być wykorzystane bezrefleksyjnie udostępnione przez nas dane.

We wrześniu belgijski sąd skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania dotyczące stworzonego przez IAB Europe systemu wymiany informacji o preferencjach użytkowników i użytkowniczek co do profilowania reklam między pośrednikami reklamowymi. Sprawa jest następstwem skargi złożonej przez Panoptykon i inne organizacje broniące praw cyfrowych w Europie. Jaki mamy problem ze śledzącą reklamą? O jakie zmiany walczymy? Odpowiadamy w drugiej części naszego materiału o sprawie przeciwko IAB Europe.