Śledzenie w wersji premium: płatny Facebook nie chroni prywatności

W ostatnich tygodniach osobom logującym się do serwisów Mety wyświetla się plansza namawiająca do „podjęcia decyzji dotyczącej reklam”. Do wyboru: zgódź się na śledzenie lub korzystaj z produktów Mety bez reklam. Opcji bez śledzenia brak.

Screen z Facebooka dla polskiego użytkownika. Co ciekawe, cena podana w euro i bardziej widoczny przycisk „Chcę korzystać bezpłatnie" daje wrażenie, że Meta wcale nie preferuje opcji płatnej.

Odpowiadamy na najważniejsze pytania w związku z wprowadzeniem przez Metę opcji płatności za korzystanie z Instagrama i Facebooka.

Czy jeśli wybiorę płatną wersję Facebooka, to Meta przestanie mnie śledzić?

Nie. Do wyboru masz „zgodę” na śledzenie w celach reklamowych lub korzystanie z produktów Mety bez reklam, ale nadal z personalizacją rekomendowanych treści. Firma nie oferuje opcji korzystania z jej produktów bez zbierania danych behawioralnych i całej analityki, jaka się z tym wiąże. Korzystanie z Facebooka i Instagrama w każdej opcji oznacza śledzenie. Różnica tkwi w celach, w jakich twoje dane są wykorzystywane: w wersji płatnej są to jedynie cele własne Mety; w wersji bezpłatnej – dodatkowo cele reklamodawców. Oraz w tym, że w wersji premium za śledzenie (w celach własnych platformy Meta) dodatkowo zapłacisz.

Przy okazji podajesz firmie na tacy informację o zasobności swojego portfela i o tym, że cenisz swoją prywatność.

Tak walczycie o DSA, a zaraz wszystkie usługi będą płatne. Dlaczego?

Naszym zdaniem DSA nie ma tu nic do rzeczy. Gdyby Meta chciała zrealizować obowiązki wynikające z DSA, powinna raczej zaproponować nam większą kontrolę nad własnym feedem (np. podbijanie jakościowych treści, zwiększanie ich różnorodności albo ukrywanie konkretnych typów treści na życzenie użytkownika). Ale na to musimy jeszcze poczekać.

Opłata za Facebooka jest (prawdopodobnie) odpowiedzią na decyzję podjętą przez organy ochrony danych na podstawie unijnego rozporządzenia o ochronie danych, czyli RODO, które w pełni obowiązuje już od 2018 r. Od tego czasu, czyli przez ponad pięć lat, trwa zainicjowany przez irlandzką organizację NOYB spór o to, czy Facebook może serwować personalizowaną reklamę na podstawie własnego regulaminu (czy jest to wystarczająca podstawa prawna przetwarzania danych). Niedawno wydana została decyzja, z której wynika, że nie może. Mógłby serwować spersonalizowaną reklamę, gdyby uzyskał dobrowolną zgodę od swoich użytkowników.

Komentarz NOYB przeczytasz tutaj (po angielsku).

Domyślamy się, że propozycja premium ma być odpowiedzią na tę decyzję. Ale 59,99 zł miesięcznie za aplikacje Faceboooka i Instagrama albo „zgoda” na śledzącą reklamę? W pozycji Mety, którą Komisja Europejska uznała za jednego z internetowych gatekeeperów („strażników dostępu”), to raczej okup niż możliwość podjęcia świadomej decyzji i wyrażenia dobrowolnej zgody. Zatem na pewno jeszcze o tym usłyszymy.

Ile kosztuje Facebook bez śledzenia w pakiecie? I czy to dobra cena?

O ile wiemy, nie ma takiej opcji. W wersji premium nie będziesz widzieć reklam, ale Meta wciąż będzie zbierała i analizowała dane na twój temat, wykorzystując je do personalizowania pozostałych dwóch kategorii wyświetlanych treści – organicznych i rekomendowanych.
Twoje dane przydadzą się też do tego, żeby „skuteczniej” personalizować treści – w tym reklamy – wyświetlane wszystkim pozostałym (niepłacącym) użytkownikom. Twoja historia klikania zasila algorytmy, których zadaniem jest przewidzieć, w co kliknie człowiek do ciebie podobny. I vice versa.

To nie reklama jest problemem w mediach społecznościowych. Problemem jest skala i głębokość śledzenia, którego wymaga serwowanie spersonalizowanych rekomendacji – zarówno treści organicznych, jak i sponsorowanych (reklamy). Część ludzi być może zdecyduje się wykupić abonament na serwisy Mety, myśląc, że w zamian ich działania na platformie nie będą obserwowane i analizowane. Niestety, śledzenie zostaje.

Anna Obem 
Autorka

Katarzyna Szymielewicz, Dominika Chachuła
Współpraca