Tworzywa sztuczne w grafice przestrzennej (10): Wiercenie, frezowanie, mocowanie, formowanie

Wiertarki

Temat prozaiczny – wiertarka być musi, najlepiej kilka, a w tym jakaś akumulatorowa czyli bez kabla. Tworzywa możemy wiercić standardowymi wiertłami do metalu, a także specjalnie ostrzonymi (z centralnym stożkiem prowadzącym) wiertłami do drewna. Generalnie wiercenie tworzyw łatwiej jest wykonać korzystając z wierteł do metalu zaostrzonych pod nieco mniejszym kątem – 70 stopni.

Frezarka

Do frezowania będziemy zmuszeni jedynie wtedy, gdy nie będziemy zlecać usług na maszynach grawerskich. Dla naszych potrzeb wystarczy najtańsze dostępne tego typu elektronarzędzie z podstawowym kompletem frezów. W takich kompletach brak niestety frezu o trójkątnym ostrzu, szczególnie przydatnym przy frezowaniu PVC przed zagięciem, ale z racji niewielkiej twardości materiału, bez trudu zaadaptujemy w tym celu np. rozwiertak pod wkręty stożkowe. Frezarka może też się przydać przy wykonywaniu dużych elementów przestrzennych z grubych tworzyw – nafrezowanie lica ułatwi klejenie i wzmocni ostatecznie cały element.

Statyw do mocowania elementów

Klejenie do lica elementów uformowanego obrzeża nie jest łatwe i wymaga odrobiny wprawy. Przyrząd – statyw przedstawiony na rysunku ułatwi dość wydatnie tę operację i zadba o lepszą ergonomię pracy.

Blat roboczy uformowany w kształcie gwiazdy pozwoli na obróbkę elementów o dość zróżnicowanych rozmiarach i kształtach.

Rysunek objaśnia użycie przyrządu. Pręty do których zamocujemy za pomocą taśmy dwustronnie przylepnej lico elementu, powinniśmy zamocować w otworach blatu roboczego na takiej wysokości, by przyklejając obrzeże otrzymać jeszcze kilku milimetrową szczelinę do blatu przyrządu. Dzięki możliwości obracania blatu oraz blokowania w ustalonej pozycji przyrząd zastąpi nam parę dodatkowych rąk.

Opalarka

Formując wstępnie obrzeże na łukach lica elementu, będziemy korzystać z naturalnej sprężystości materiału. Jednak czasem skomplikowany przebieg krzywej w połączeniu z grubością materiału obrzeża wymusi potrzebę „utrwalenia” na gorąco kształtu krzywizny. Do podgrzewania tworzywa obrzeża przydatna będzie zwykła opalarka. Ideałem byłaby opalarka z precyzyjną regulacją temperatury w interesującym nas zakresie, a więc 100 – 170°C. Posługiwanie się opalarką bez regulacji temperatury jest już znacznie trudniejsze bo bardzo łatwo jest doprowadzić do przegrzania i niekontrolowanej deformacji tworzywa.

Podgrzewane naczynie na wodę

Woda podgrzana do temperatury bliskiej temperaturze wrzenia jest idealnym medium przy termicznym formowaniu PVC. Zanurzając tworzywo w gorącej wodzie uzyskamy wymaganą plastyczność a jednocześnie nie grozi nam jego uszkodzenie. Ponadto czynność formowania możemy powtarzać aż do uzyskania zadowalających efektów. W przypadku PMMA temperatura wrzącej wody już nie wystarczy i należałoby zastąpić ją olejem. Naczynie powinno być wystarczająco szerokie by mieściło pas PVC do szerokości ok. 30 cm.

Przyrząd do krzywizn

Podgrzane miejsce trzeba następnie ostudzić, utrzymując wymagany kształt. W wielu wypadkach wystarczy odrobina wprawy i ustalenie krzywizny w oparciu o docelowe miejsce na elemencie. Warto jednak pokusić się o wykonanie kolejnego przyrządu który usprawni tę operację, szczególnie gdy zachodzi konieczność wykonywania większej ilości powtarzalnych geometrii krzywizn.

Rysunek przedstawia sposób wykonania przyrządu. Obszar roboczy nie musi być bardzo duży – w praktyce zmagać się będziemy jedynie z bardzo małymi łukami dlatego obszar 60x60 cm wystarczy w zupełności. Zamocowując pręty w odpowiednich otworach zaznaczamy potrzebny odcinek krzywej.

Uplastyczniając wcześniej tworzywo w gorącej wodzie (tuż przed lub stan wrzenia) będziemy mogli utrwalić krzywiznę skomplikowanych zagięć opierając ją na prętach i chwilę przytrzymując. Do kompletu oprzyrządowania warto także przygotować kilka średnic rur jako form do kształtowania. Najczęściej to one wystarczą do uformowania krzywizny, zapewniając jednocześnie idealny przebieg.