Uchwały krajobrazowe - stan prac: Łódź 2023

Łódź, Retkinia

Uchwały krajobrazowe powstają w Polsce od prawie 8 lat. Tak długo obowiązuje ustawa krajobrazowa. Przedstawiamy obecny stan uchwał krajobrazowych, które powstały lub mają powstać w ośmiu największych miastach Polski (G8).

Zaprenumeruj newsletter: przegląd najnowszych newsów na e-mail!

Słowo wstępu

Ostatni rok nadal nie odpowiedział na żadne z istotnych pytań dotyczących ustawy krajobrazowej. Nadal bez odpowiedzi jest pytanie podstawowe – czy ustawa jest zgodna z Konstytucją. W 2019 r. tę wątpliwość podzielił Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w toku kontroli uchwały opolskiej. NSA skierował do Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne dotyczące zgodności ustawy z Konstytucją i prawem europejskim. W 2020 r. NSA ponowił to pytanie przy okazji kontroli uchwały gdańskiej.

Jeżeli Trybunał stwierdzi, że ustawa jest niezgodna z Konstytucją, przepis statuujący obowiązek dostosowawczy utraci moc prawną. W tej sytuacji gminy, w których na podstawie uchwalonych kodeksów reklamowych zdemontowano nośniki, staną przed wieloma wyzwaniami.

Po skierowaniu pytania do Trybunału Konstytucyjnego Wojewódzkie Sądy Administracyjne (WSA) zaczęły zawieszać postępowania ze skarg na uchwały krajobrazowe do czasu rozstrzygnięcia kwestii zgodności ustawy z Konstytucją. Przypomnijmy, że od wielu lat trwają równolegle prace nad zmianą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Nie wiemy, jaki kształt będzie miała ostatecznie ta ustawa, jednak zapewne zmienią się przepisy dotyczące ochrony krajobrazu. Ostatnie konsultacje odbyły się w styczniu 2022 r.

Postanowienia każdej uchwały krajobrazowej są bardzo istotne dla branży OOH. Równocześnie pamiętajmy, że dotyczą one wszystkich przedsiębiorców działających w miejscach obowiązywania kodeksów reklamowych. W większości przypadków poniosą koszty zmiany identyfikacji wizualnej miejsc prowadzenia działalności. W przypadku sieci handlowych czy galerii są to często kwoty siedmiocyfrowe.

W Polsce jest blisko 2 500 gmin. Uchwały krajobrazowe powstały w 72 gminach. W 2022 roku przybyło 12 nowych uchwał krajobrazowych, w przypadku 2 gmin Wojewodowie unieważnili ich zapisy w całości. Do najważniejszych zmian w G8 w okresie od publikacji ostatniego raportu (luty 2022) należy zaliczyć:

zakończenie okresu dostosowania uchwały krajobrazowej w Krakowie
uchwalenie i unieważnienie uchwały krajobrazowej w Poznaniu
wyłożeniu uchwały krajobrazowej w Warszawie

Na kolejnych stronach prezentujemy, jak mają się uchwały krajobrazowe w miastach G8. Przedstawiamy je w kolejności głosowań przez poszczególne Rady Miast i według stopnia zaawansowania prac.

Łódź

Łódź jako pierwsze miasto wojewódzkie uchwaliła (16 listopada 2016 r.) kodeks reklamowy. Podstawowe postanowienia łódzkiej uchwały krajobrazowej to:

strefy – 3;
maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18 m2;
reklama na elewacji podczas remontów – maksymalnie 30% powierzchni, pozostałą część musi stanowić odtworzenie elewacji, reklama może być eksponowana nie dłużej niż przez 8 miesięcy;
reklama na elewacji – tylko w II strefie na ścianach szczytowych, nie więcej niż na 25% elewacji;
szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się w zależności od strefy, przeznaczenia obiektu, jego wysokości, preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
zakazy – umieszczanie reklam na banerach, reklam wolnostojących bez stałego zamocowania w gruncie oraz reklamy mobilnej;
reklama cyfrowa – mocno ograniczona;
murale – zakazane;
okresy dostosowania – od 3 do 5 lat w zależności od strefy;
warunki dostosowania – nieokreślone;
prawa nabyte – nieuwzględnione;
aktualizacja uchwały – 1.

Uchwała wprowadzała nierówne traktowanie podmiotów, w wielu kwestiach przekraczała upoważnienie ustawowe i zawierała inne błędy. Na tej podstawie 11 sierpnia 2017 r. WSA w Łodzi stwierdził nieważność uchwały w całości. Wśród zarzutów najistotniejszy merytorycznie był ten, że uchwała krajobrazowa Łodzi nie wskazuje warunków dostosowania istniejących tablic i urządzeń reklamowych do zapisów uchwały oraz że na nowo reguluje kwestie uregulowane w ustawie o drogach publicznych.

W połowie października 2017 r. Łódź złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Po dwóch latach oczekiwania w październiku 2019 r. NSA rozpatrzył skargę i odesłał sprawę do ponownego rozpoznania do WSA. W styczniu 2020 r. WSA zawiesił rozpatrzenie sprawy do czasu rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny kwestii zgodności ustawy z Konstytucją.

Nowa uchwała w Łodzi?

Mimo zakończenia okresów dostosowania we wszystkich strefach (12 marca 2022 r. zakończył się ostatni okres dostosowania), Miasto nie nakłada kar na właścicieli nośników reklamowych. W lutym 2018 r. Łódź ogłosiła, że przystępuje do prac nad nowym kodeksem reklamowym. 7 marca 2018 r. uchwalono uchwałę intencyjną. Obecnie obowiązująca uchwała ma zostać uchylona, a w jej miejsce zostanie ustanowione nowe prawo dotyczące reklam. W maju 2019 r. odbyły się konsultacje dotyczące założeń nowego projektu. Na razie dokument jest konsultowany wewnątrz urzędu. Projekt ma zostać udostępniony publicznie dopiero na etapie wyłożenia, termin wyłożenia zaś nie jest znany, można się go spodziewać w 2023 roku. Na dziś nie ma decyzji o wprowadzaniu uchwały o opłatach reklamowych.

Sytuacja w Łodzi jest specyficzna: uchwała obowiązuje, nikt nie egzekwuje jej przepisów (i taki stan będzie się utrzymywał przynajmniej do czasu wydania decyzji przez Trybunał Konstytucyjny), a prace nad nową uchwałą przez 5 lat posunęły się do przodu niewiele. Tym niemniej można w Łodzi zaobserwować spadek liczby reklam, a nowe inwestycje są często dostosowane do zapisów uchwały.

Dodajmy, iż od początku 2016 r. w Łodzi obowiązuje również uchwała o parku kulturowym ulicy Piotrkowskiej, która reguluje kwestie reklam w centrum miasta. Jednak we wrześniu 2020 r. WSA w Łodzi stwierdził jej nieważność w całości.