Wojna w Ukrainie: jak projektanci mogą pomóc?

Piszemy ten artykuł nie po to, aby się mądrzyć, ale dlatego, że jako Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej mamy możliwość dotarcia do społeczności ludzi o posiadających unikalne umiejętności, które także możemy wykorzystać na rzecz pomocy Ukrainie, pomocy ludziom uciekającym przed wojną. Ten artykuł jest też wynikiem naszych rozmów z kolegami i koleżankami z Ukrainy, osobami z instytucji pomocowych, przeczesywania Internetu, a także próbą odpowiedzenia na realne potrzeby, jakie widzimy na „dziś” oraz jakie już nam się rysują na horyzoncie. 

Myślę, że wszyscy mamy już tego świadomość, że nasze wsparcie, zaangażowanie w pomoc może nie być sprintem, ale biegiem długodystansowym. Dlatego abyście Wy mogli skupić się na pomaganiu, postanowiliśmy zebrać informacje na temat tego, jak projektanci mogą włączyć się w działania pomocowe. Poniżej kilka propozycji działań, na które zapotrzebowanie wciąż jest aktualne. Będziemy zapewne ten artykuł edytowali, aby – jeżeli pojawią się nowe informacje lub potrzeby/możliwości – dopisać je do naszej listy.

Co możesz zrobić jako projektant by pomóc osobom przybyłym z Ukrainy?

Przede Wszystkim zastanów się jakie zasoby pomocowe posiadasz jako projektant. Czy dysponujesz dodatkowym czasem na projektowanie, albo jesteś w stanie przesunąć jakieś deadliny, czy rozważasz przyjęcie kogoś do pracy lub podzlecenie, masz wolne biurko w pracowni lub studiu, a może szykowałeś się na wiosenne targi i masz zapas własnych prac artystycznych. 

Zatrudnienie

Jeżeli rozważasz poszerzenie zespołu, podzlecanie albo przyjęcie kogoś na staż. To jest ten moment żeby to wdrożyć. Jesteśmy partnerem projektu realizowanego przez Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR, czyli portal Ad Aid (adaid.eu) z ogłoszeniami o pracę dla projektantów i pracowników branży kreatywnej uciekających z Ukrainy. Możesz też zgłosić ogłoszenie o pracę do bazy przygotowanej przez Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki: link. W zgłoszeniu masz możliwość wyboru dziedziny i sposobu zatrudnienia łącznie ze stażem i pojedynczymi zleceniami. Powstało też bardzo dużo tematycznych stron na facebooku, a i ty też oczywiście możesz ogłosić się w swoich SM lub popytać wśród znajomych projektantów.

Biurka / Co-work

Jeżeli prowadzisz własne studio albo agencję, być może znajdzie się u ciebie biurko lub dwa do których mógłbyś zaprosić projektantów z Ukrainy, którzy mają zlecenia ale nie mają gdzie i czasami nawet na czym pracować. Tu znowu ogłoszenie wśród znajomych może wystarczyć.

Druki ulotne / social media

Zgłoś się do znajomych, którzy działają pomocowo, oddolnych inicjatywach lub instytucji z Twojej okolicy z pytaniem czy nie potrzebują wsparcia graficznego przy swoich działaniach na rzecz Ukrainy. Powstaje bardzo dużo inicjatyw w postaci charytatywnych zbiórek, punktów pomocowych, wydarzeń, koncertów. Możesz pomóc im graficznie wypromować wydarzenie. Jedną z oddolnych grup stale wspieranych graficznie jest Grupa Zasoby działająca na Dworcu Zachodnim w Warszawie. Projektanci przygotowali dla nich całą serię ulotek informacyjnych: materiały grupy Zasoby  

Sprzedaż prac / wsparcie finansowe instytucji

Kolejnym sposobem na niesienie pomocy jest zbieranie funduszy poprzez sprzedaż dzieł. Dołącz do grupowej inicjatywy lub ogłoś własną w której dochód ze sprzedaży swoich prac przeznaczysz na pomoc dla Ukrainy. Ten typ pomocy wdrożył sklep ladne.co oferujący na co dzień plakaty i ilustracje. W Ładne.co swoje prace przekazało 30 artystów w tym Barrakuz, Martyna Wędzicka, Michał Loba, Valeriia Potaichuk, Patrycja Podkościelny czy Ada Zielińska. Cały dochód idzie na akcję humanitarną, a sklep ponosi koszty organizacji i wysyłki dzieł. W Pracowni Wschodniej na warszawskiej Pradze Północ odbyła się aukcja sztuki, gdzie zebrano w sumie 20000 zł. Na aukcjach indywidualnych swoje prace wystawiają tacy artyści jak Patryk Hardziej, Ola Jasionowska, Jacek Walesiak, Paweł Jońca (ilustracja poniżej). W Trójmieście akcja Sitodruk dla Ukrainy: dlaukrainy.morze.design 

Presja obrazu

Twórz dla Ukrainy i udostępniaj swoje prace. To kolejny ważny sposób na wspieranie i wywoływanie nacisku społecznego. W SM działa np. Pogotowie graficzne do którego można się zgłosić z własnym plakatem. Całą serię plakatów opublikowała też Demokracja Ilustrowana, jest bardzo dużo indywidualnych działań, ale pamiętaj to nie jest wyścig, a Twój głos się liczy. Zapraszamy też na strony z naborami prac zaprzyjaźnionych z nami organizacji z Ukrainy: The 4th Block z Charkowa link i Pictoric: link. Za tymi organizacjami zachęcamy aby w social mediach posługiwać się tagiem: #StandWithUkraine. Swoje działania prowadzą także inne kraje, tu przykład działania projektantów z Litwy: link.

Grafika dla przestrzeni

Jeżeli projektujesz systemy identyfikacji przestrzennej zgłoś się do ośrodka pomocowego lub osób zarządzających punktem recepcyjnym z propozycją opracowania informacji przestrzennej. Zawsze w momencie, kiedy ludzie przemieszczają się w nowym, nieznanym miejscu oraz dodatkowo są zdenerwowani, a często także wyczerpani, jasne kierowanie ich do miejsc, w których mogą załatwić swoje sprawy jest na wagę złota. Powoduje obniżenie zdenerwowania, szybszą realizację usług przez służby i organizacje obsługujące uchodźców. Ważne, pamiętaj aby oznaczenia były adekwatne do sytuacji (wielkość, technologia wykonania i montażu), najlepiej miały wersję z językiem Ukraińskim. Jeżeli sam nie czujesz się na siłach aby projektować oznaczenia, możesz skorzystać z gotowych wzorów od Golden Submarine (ilustracja poniżej) tutaj: link. EDIT: a pod tym linkiem prosty zestaw piktogramów do komunikacji z uchodźcami zaprojektowany przez studentów I roku School of Form: link.

Świetlice / Przedszkola

Wiele instytucji jak domy kultury otwierają świetlice pomocowe gdzie Ukraińcy mogą przyjść ze swoimi dziećmi. Możesz zaproponować przeprowadzenie warsztatów plastycznych w takim miejscu, albo ofiarować swoją pracę w postaci np. plakatu albo ilustracji do dekoracji wnętrza. Takie świetlice powstały już w większości dużych miast w Polsce i pomoc ludzi kreatywnych jest tam bardzo mile widziana. Tu jedna z grup zbierająca takie miejsca: link

Możecie także poradzić, aby osoby przyjmujące uchodźców korzystały z darmowych materiałów udostępnianych w sieci, tu polecamy darmowe książki link oraz inicjatywę Wydawnictwa Dwie Siostry, które udostępniło pliki z gotowymi do pobrania kolorowankami: link. Z facebooka Dwóch Sióstr podkradliśmy także pomysł i projekt, który kilka lat temu zrobił furorę a później po prostu sobie istniał w sieci. Chodzi o grę Ba Ba Dum autorstwa Aleksandry i Daniela Mizielińskich. Tu dzieciaki w prosty sposób mogą nauczyć się podstawowych słówek w 21 językach. Ważna sprawa, jest język Ukraiński (https://babadum.com) a gra jest cudownie-super-piękna.

Sieciuj się lokalnie

Zadzwoń do znajomego aktywisty i zapytaj się czy potrzebuje pomocy graficznej albo zna kogoś komu mógłbyś pomóc. Daj się poznać jako osoba chętna do pomocy, to będzie znak dla innych osób, że mogą szukać u Ciebie wsparcia.

Informuj

Poszukaj sprawdzonych informacji na temat pomocy systemowej dla uchodźców. Przyswój podstawowe wiadomości i sprawdzone, wiarygodne linki. Nigdy nie wiesz, kiedy takie informacje mogą się przydać, i będziesz mógł realnie pomóc spotkanym ludziom. Zaczyna też pojawiać się systemowe wsparcie dla twórców i twórczyń, takie jak stypendia Program Stypendialny dla Ukrainy od SDK , Gaude Polinia (tu aktualnie nie ma naboru, ale być może link na przyszłość).

Już niedługo na naszej stronie kolejne artykuły. Jeżeli uważacie, że warto się tymi tekstami dzielić, szerujcie je u siebie. A my zbieramy Wasze uwagi i postaramy się działać jak hub z informacjami na temat wojny w Ukrainie w kontekście projektowania. 

Łukasz Izert i Filip Tofil