Zmiany w sposobie rozpatrywania skarg do KER

Przyczyny zmian

Do niedawna Komisja Etyki Reklamy rozpatrywała skargi od konsumentów niezależnie od tego, czy skarżony podmiot był sygnatariuszem KER lub firmą członkowską organizacji należącej do Rady Reklamy, czy też nie.

W ciągu kilkunastu ostatnich miesięcy niektóre ze skarżonych przez konsumentów firm konsekwentnie i stanowczo odmawiały udziału w postępowaniu przed Komisją argumentując, że nie są sygnatariuszami Kodeksu Etyki Reklamy. Skłoniło to Zarząd Rady Reklamy do analizy ryzyka prawnego wynikającego z tych odmów. Audyt przeprowadziła firma Deloitte Legal, której raport potwierdził, że system samoregulacji stworzony przez Radę Reklamy działa w interesie publicznym i podnosi etyczne standardy komunikacji marketingowej w Polsce.

Niemniej jednak autorzy raportu zaproponowali wprowadzenie do Regulaminu Rozpatrywania Skarg odrębnej procedury dla firm, które odmawiają udziału w postępowaniu przed KER, bo nie podpisały Kodeksu (procedura dla Nie-sygnatariuszy).

W uzasadnieniu tego zalecenia napisali: „W stosunku do Nie-sygnatariuszy, którzy zgody nie wyrazili, Związek posiada prawo do publicznej oceny ich działalności reklamowej […] w ramach prawa do wyrażania dozwolonej krytyki realizowanej w interesie publicznym”.

W konsekwencji 19 stycznia 2018 r. Walne Zgromadzenie Członków Związku uchwaliło stosowne zmiany w Regulaminie Rozpatrywania Skarg i idące za tym zmiany w Kodeksie Etyki Reklamy i Statucie ZS RR.

Jak działa nowa procedura?

Nowa procedura dla Nie-sygnatariuszy zakłada, że po wpłynięciu skargi konsumenta lub przedsiębiorcy Biuro RR pyta skarżoną firmę, czy zgadza się na udział w postępowaniu. Zgoda oznacza, że firma korzysta z przywilejów procedury przewidzianej dla Sygnatariuszy (mimo że nie jest formalnym Sygnatariuszem). Te przywileje to przede wszystkim prawo udziału przedstawiciela firmy w postępowaniu oraz możliwość odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego KER do Prezydium KER. Z przywilejami wiąże się oczywiście obowiązek zastosowania się do treści uchwały i wynikających z niej zaleceń. 

Jeśli skarżona firma odmówi lub nie zareaguje na zaproszenie do udziału w postępowaniu, Komisja Etyki Reklamy podda przekaz reklamowy swojej ocenie, ale już bez udziału skarżonego i bez prawa do odwołania. Uchwała KER, zawierająca opinię Zespołu Orzekającego, w tym przypadku nie będzie się powoływać na Kodeks Etyki Reklamy, lecz na „powszechnie przyjęte zasady etyki lub dobre praktyki rynkowe”.

Zdefiniowano też na nowo pojęcie Sygnatariusza i Nie-sygnatariusza. Definicję tę zawiera pkt 12 RRS:

"Sygnatariuszami w rozumieniu regulaminu są podmioty, którym przysługuje prawo do znaku towarowego „Reklamuję etycznie”, o którym mowa w pkt. 38 regulaminu, członkowie organizacji zrzeszonych w Związku Stowarzyszeń Rady Reklamy, o ile organizacje te zastrzegły w swoich wewnętrznych regulacjach, że Kodeks Etyki Reklamy obowiązuje wszystkich ich członków, a także członkowie organizacji zrzeszonych, którzy zobowiązali się na podstawie odrębnie zgłoszonych oświadczeń woli do przestrzegania Kodeksu Etyki Reklamy. Nie-sygnatariuszami w rozumieniu regulaminu są wszystkie inne podmioty zajmujące się działalnością w zakresie reklamy komercyjnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej."

Co to oznacza dla konsumentów?

W większości przypadków proces rozpatrzenia skargi konsumenta nie ulegnie wydłużeniu. Od tej zasady jest jednak wyjątek, który dotyczy tych firm, które nie są Sygnatariuszami Kodeksu Etyki Reklamy, lecz w drodze korespondencji wyrażą zgodę na rozpatrzenie skargi na swój przekaz reklamowy zgodnie z procedurą przewidzianą dla Sygnatariuszy. Wówczas proces będzie wydłużony
o 10 dni.

Co to oznacza dla opinii publicznej?

Wraz ze zmianami dotyczącymi rozpatrywania skarg i kwalifikowania reklamodawców do grona Sygnatariuszy bądź Nie-Sygnatariuszy, zmianie ulegnie również treść publikowanych decyzji Zespołów Orzekających Komisji Etyki Reklamy. Podstawowa zmiana dotyczy rozróżnienia na Uchwały, w których wskazane zostaną naruszone artykuły z Kodeksu Etyki Reklamy oraz Uchwały w formie opinii, w których KER oceni przekaz reklamowy w oparciu o powszechnie przyjęte zasady etyki lub dobre praktyki rynkowe. W obu przypadkach nie będzie cytowana korespondencja Biura Rady Reklamy ze skarżącymi (konsumentami lub przedsiębiorcami) ani ze skarżonymi. Poza danymi porządkowymi sprawy, uchwała zawierała będzie informacje o składzie danego Zespołu Orzekającego, przedmiot skargi, treść rozstrzygnięcia oraz uzasadnienie zawierające powody rozstrzygnięcia.