Czy prezydent potrzebuje logo?

Konkluzja zarówno autora artykułu, jak i większości komentujących, jest jednoznaczna: ogłoszenie konkursu na logo Prezydenta RP jest niewłaściwe w sytuacji, gdy symbol nadrzędny – herb państwowy – jest nieuporządkowany, zaś jego obowiązująca forma – dyskusyjna. Dziwić może to, że żaden z jurorów konkursu nie zwrócił na to uwagi, a przecież są wśród nich uznani projektanci z tytułami profesorskimi.

Symbole (loga) polskich ministerstw i urzędów powstają od jakiegoś czasu w sposób nieskoordynowany, z uwzględnieniem wyłącznie ich indywidualnych potrzeb (czy gustów). Herb państwowy traktowany jest w przeróżny, często dziwny sposób (na przykład Ministerstwo Gospodarki używa orła ciemnoszarego, zamiast białego). Niekiedy bywa wręcz pomijany. Kancelaria głowy państwa postanowiła pójść tym samym tropem i ogłosić konkurs na własne logo. W regulaminie nie ma mowy o tym, czy ma się w nim znaleźć herb (lub samo godło). Jeśli projektanci zdecydują się na jego użycie – a decyzję pozostawiono tak naprawdę ich widzimisię – to nie mają żadnego punktu odniesienia – bo kwestia uporządkowania polskiej symboliki państwowej leży odłogiem. Regulacje prawne są ogólnikowe i nie przystają do współczesności. Jedyne oficjalne informacje, to krótki opis herbu w Ustawie oraz załączony do niej kolorowy rysunek. Brak jakichkolwiek regulacji określających uproszczenia symbolu, jego umieszczania, skalowania, kolorystyki, dopuszczalnych odmian. To samo dotyczy barw państwowych – próżno szukać ich specyfikacji w jakimkolwiek współczesnym systemie opisu kolorów (2+3D nr 48, artykuł Agaty Kwiatkowskiej-Lubańskiej “Jaki CMYK twój? Jakie barwy ma polska flaga?”, artykuł Stanisława Bajtlika w Gazecie Wyborczej). Skutkuje to absolutną dowolnością w użyciu symboliki państwowej, w której trudno się doszukać poszanowania symboli narodowych, do której zobowiązuje Konstytucja.

Istnieje ryzyko, że Prezydent RP będzie posługiwać się kolejnym nieprzemyślanym symbolem, w którym Orzeł Biały zostanie potraktowany z dużą dezynwolturą. Co gorsza, jako znak głowy państwa, może stanowić wzorzec i punkt odniesienia dla dalszej radosnej twórczości nt. herbu.

Troska o jakość i jednolite stosowanie symboliki jest nieodzownym elementem wizerunku państwa, a poszanowanie własnych znaków – składową naszej tożsamości. W większości krajów europejskich oficjalna ikonografia została skodyfikowana i stanowi – jak np. w przypadku Niemiec – funkcjonalny i jednolity system. Sposób traktowania polskiej symboliki budzi tylko wstyd.

Ogłoszenie konkursu na “logo” głowy państwa jest wyraźnym sygnałem, że ta patologiczna sytuacja osiągnęła punkt krytyczny. To chyba odpowiedni moment na zaangażowanie się środowiska projektantów i zabranie głosu, choćby za pośrednictwem STGU, w debacie na temat sposobu, w jaki traktujemy własne symbole. Proponuję, by za pośrednictwem Stowarzyszenia, zasygnalizować organizatorom “błąd w metodzie” i wykorzystać to jako okazję do podjęcia problemu nadrzędnego – bałaganu w jakim znajduje się symbolika Rzeczypospolitej.

Marcin Wolny, Studio Otwarte, Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej

Komentarz STGU:
Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej identyfikuje się z postawą autora powyższego tekstu i od dawna dostrzega problem nieuporządkowania symboliki państwowej. W odniesieniu do ogłoszonego konkursu, spotkaliśmy się z przedstawicielem Kancelarii Prezydenta, który wyraził duże zainteresowanie zarówno krytycznym stanowiskiem branży projektowej jak i rozpoczęciem pracy nad poprawą aktualnej sytuacji. Efektem spotkania jest plan współpracy pomiędzy Kancelarią Prezydenta a Stowarzyszeniem Twórców Grafiki Użytkowej w celu rozpoczęcia prac nad ujednoliceniem identyfikacji wizualnej Rzeczpospolitej Polskiej (herb, księga znaku, system identyfikacji Ministerstw). Chcielibyśmy, aby rozpoczęcie prac zostało zapoczątkowane spotkaniem dizajnerów z przedstawicielami Kancelarii Prezydenta, Komisji Heraldycznej oraz przedstawicielami Kancelarii Premiera, w styczniu 2012 roku.